عنوان کتاب: هندبوک ایمنی مهندسی آب و فاضلاب
نویسنده: علی اصغر پردازش، امیر ناسوتی
کتاب هندبوک ایمنی مهندسی آب و فاضلاب نوشته علیاصغر پردازش و امیر ناسوتی با پیشرفت زمان و در معرض خطر قرار گرفتن کارگران در شروع استفاده از تکنولوژی ماشینی حوادث کار افزایش یافت و آمار و ارقام افرادی که اعضای بدن یا انگشتان و دست و پا یا جان خود را از دست میدادند رو به افزایش گذاشت. در این مسیر خود کارگران برای حفاظت از جان خود از وسایل و لوازم ایمنی در حد توانایی و دانش و تجربه خود استفاده میکردند.
چکیده ای از کتاب:
فصل اول: بهداشت
1_تعریف سلامت از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت:
سلامت عبارتست از برخورداری از آسایش کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط نداشتن بیماری و نقص عضو و توانایی داشتن یک زندگی مثمر از نظر اقتصادی و اجتماعی جالب توجه است که حکیم نظامی در کتاب پنج گنج خود، با بهرهگیری از ایجاز شعر فارسی، تعریف طولانی سازمان جهانی بهداشت را با دو کلمه سلامت = آسودگی (سلامت به اقلیم آسودگیست) بیان نموده است.
تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامتی، یک تعریف ایدآل و عملا دست نیافتنی است زیرا با توجه به این تعریف نمیتوان فردی را پیدا کرد که در هر سه بعد جسمی، روانی و اجتماعی کاملا سالم باشد، ضمن اینکه در عمل هم نمیتوان مرزی بین سلامت و بیماری در نظرگرفت، در حقیقت این تعریف مشابه قله مرتفعی است که هیچ کس نمیتواند این قله را فتح نماید ولی تلاش همه افراد باید به سمت آن باشد و از طرفی باید برای سطح سلامتی، طیفی قائل شد.
برخورداری از خدمات بهداشتی درمانی با هدف ارتقاء حفظ و تامین سلامت افراد یکی از ارکان مهم پیشرفت هر جامعهای را تشکیل میدهد در اصول سوم، بیست و نهم و چهل و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به ضرورت تامین بهداشت و درمان به عنوان نیازهای اساسی مردم تاکید شده است زیرا سلامت افراد جامعه وسیلهای برای تکامل انسان است.
سلامت مفهوم وسیعی دارد و تعریف آن تحت تاثیر میزان آگاهی و طرز تلقی جوامع با شرایط گوناگون جغرافیائی و فرهنگی قرار میگیرد، ضمن اینکه سلامتی یک روند پویا است و با گذشت زمان نیز مفهوم آن تغییر خواهد کرد. قدیمیترین تعریفی که از سلامتی شده است عبارتست از بیمار نبودن. در طب سنتی برای انسان چهار طبع مخالف دموی، بلغمی، صفراوی و سوداوی قائل بودند و اعتقاد داشتند که هر گاه این چهار طبع مخالف در حال تعادل باشند فرد سالم است و زمانی که تعادل میان طبایع چهارگانه مختل شود بیماری عارض میشود.
به هر حال نهایتاً باید گفت مفهوم سلامتی مطلق نبوده و نسبی است و هر فرد در مقایسه خود با شرایط قبلی اش و یا مقایسه خود با دیگران آن را معنی میکند و در زمانها و مکانهای مختلف ممکن است مفهوم آن متفاوت باشد. اگر بخواهیم یک تعریف عملی و عینی از سلامتی ارائه دهیم باید بگوئیم سلامتی عبارتست از فقدان بیماری و داشتن تعادل جسمی و روانی.
بعد جسمی سلامتی:
معمولترین بعد سلامتی سلامت جسمی است که نسبت به ابعاد دیگر سلامتی سادهتر می توان آنرا ارزیابی کرد سلامت جسمی در حقیقت ناشی از عملکرد درست اعضاء بدن است. از نظر بیولوژیکی عمل مناسب سلولها و اعضاء بدن و هماهنگی آنها با هم نشانه سلامت جسمی است.
نشانههای سلامت جسمی عبارتست از :ظاهر خوب و طبیعی، وزن مناسب، اشتهای کافی، خواب راحت و منظم، اجابت مزاج منظم، جلب توجه نکردن اعضاء بدن توسط خود فرد، اندام مناسب، حرکات بدنی هماهنگ، طبیعی بودن نبض و فشار خون و افزایش مناسب وزن در سنین رشد و وزن نسبتا ثابت در سنین بالاترو … .
بعد روانی سلامتی:
بدیهی است سنجش سلامت روانی نسبت به سلامت جسمی مشکلتر خواهد بود در اینجا تنها نداشتن بیماری روانی مدنظر نیست بلکه قدرت تطابق با شرایط محیطی، داشتن عکسالعمل مناسب در برابر مشکلات و حوادث زندگی جنبه مهمی از سلامت روانی را تشکیل میدهد نکته دیگری که باید در اینجا به آن اشاره کرد اینکه بسیاری از بیماریهای روانی نظیر اضطراب، افسردگی و غیره بر روی سلامت جسمی تاثیرگذار است و ارتباط متقابلی بین بیماریهای روانی و جسمی وجود دارد. بعضی از نشانههای سلامت روانی عبارتست از: سازگاری فرد با خودش و دیگران، قضاوت نسبتا صحیح در برخورد با مسائل، داشتن روحیه انتقادپذیری و داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات.
بعد اجتماعی سلامتی:
این بعد از دو جنبه قابل بررسی است یکی ارتباط سالم فرد با جامعه، خانواده، مدرسه و محیط شغلی و دیگری سلامتی کلی جامعه که با توجه به شاخصهای بهداشتی قابل محاسبه میتوان سلامت جامعه را تعیین کرد.
بیماری:
با در نظر گرفتن تعریف تندرستی یا سلامت، میتوان نتیجه گرفت، بیماری حالتی است که در پی بروز هرگونه دگرگونی ناخوشایند و رنجآوری که تندرستی را دچار اختلال میکند ایجاد میگردد. به عبارت دیگر: بیماری حالتی است ناخوشایند، دارای نشانهها و خصوصیات مشخص که ممکن است همه یا قسمتی از بدن را فراگیرد. چگونگی تأثیر عوامل بیماری زا بر روی انسان و آسیبزایی این عوامل و همچنین سیر بیماری و عواقب احتمالی آن ممکن است معلوم و یا تا کنون ناشناخته باشد.
بهداشت:
سازمان بهداشت جهانى، بهداشت را چنین تعریف میکند: بهداشت عبارت است از علم و فن پیشگیرى از بیماریها، افزایش طول عمر، آموزش بهداشت فردى به اشخاص، ارائه خدمات پزشکى و پرستارى به منظور تشخیص فورى درمان، توسعه و تکمیل خدمات اجتماعى جهت رفع نیازمندیهاى مردم و تأمین وسایل زندگى به نحوى که هر فرد بتواند از سلامت و طول عمر بیشترى برخوردار گردد.
بهداشت، حالت بهبود و سلامت کامل جسمانى و روانى و اجتماعى است و تنها به فقدان بیمارى یا عدم نقص عضو محدود نمىشود. درادامه با تعریف مفاهیم بهداشت عمومی و فردی بیشتر آشنا میشویم.بهداشت فردی و عمومی مکمل همدیگرند و رعایت بهداشت فردی به تنهایی کافی نخواهد بود زیرا انسان جدا از اجتماع و یکدیگر زندگی نمیکند و رعایت نکردن بهداشت فردی، بر روی سلامت سایرین اثر میگذارد. بنابراین برای تعمیم بهداشت در جامعه باید هر دو جنبه مورد توجه قرار گرفته، تأمین گردد.
بهداشت فردی:
پیروی افراد از مجموعه دستورها و عادتها خوب و دوری جستن آنها از رفتارها و عادتهای غلط، باعث جلوگیری از بروز و اشاعه بیماریها میگردد که به آن ((رعایت بهداشت فردی)) میگویند. از اصول و نکات آن میتوان بهداشت اندام مختلف بدن، استراحت طبیعی، نظافت، خواب مناسب، رژیم غذایی مناسب، ورزش ،پوشاک و استحمام و رعایت عادات مناسب و مورد پسند جامعه نام برد. در ادامه به چند نمونه از بهداشت فردی اشاره می شود:
شکل 1-1 – بهداشت چشم
اهمیت بهداشت چشم:
چشم حساسترین عضو بدن است و در عین حساسیت زیاد در معرض تهدیدات محیطی فراوانی است. مواظبت از چشم جهت جلوگیری از بیماری، کاری بسیار آسانتر و کمهزینهتر از درمان بیماری است چرا که بیماری بجز هزینه ممکن است مقداری از بینایی خود را نیز از دست بدهیم. انسان بیش از 70 درصد اطلاعات زندگی را از طریق چشم دریافت میشود به همین دلیل توجه به بهداشت چشم جهت داشتن چشمی سالم یک امر بسیار مهم است.
ساختمان چشم:
چشم داراي ساختمان و عملكرد پيچيدهاي است كه به كمك آن ميتوان اشياء دور و نزديك را مشاهده كرد. بروز كوچكترين عيب در ساختمان قسمتهاي مختلف چشم موجب تضعيف بينايي و اشكال در درك تصاوير خواهد شد.
بهداشت گوش
اهمیت بهداشت گوش:
گوش عضو حسي بسيار پيچيدهاي است كه عهدهدار دو نوع فعاليت شنوايي و حفظ تعادل است. قسمت اعظم اين عضو در استخوان گيجگاهي جاي دارد. گوش ارتباط انسان را با دیگران و محیط پیرامون فراهم میكند. فردی كه ناشنوا متولد میشود طبیعتا قادر به تكلم نیز نخواهد بود زیرا تجربه شنیداری برای كلامآموزی لازم است. از آنجا كه گوش ارگان حساسی است و آسیبهای آن همیشه قابل درمان نیست، مراقبت از آن بسیار مهم است.
بهداشت دهان و دندان
هر فردی در طول زندگی خود دو سری دندان دارد دندانهای شیری و دائمی، داندانهای شیری از 6 ماهگی تا 3 سالگی در دهان رویش میکنند از سن 6 تا 12 سالگی به مرور این دندانها میافتند و بجای آنها دندانهای دائمی رویش مییابند و در صورت مراقبت صحیح تا پایان عمر در دهان باقی میمانند.
وظایف مهم دندانها:
1- نقش اساسی در جویدن و تغذیه
2- حفظ زیبایی چهره و لبخند، تلفظ صحیح کلمات و کمک به سلامت روحی و روانی
شکل 1-3- بهداشت قلب و عروق
ساختمان دستگاه گردش خون :
دستگاه گردش خون از قلب، سرخرگها و سياهرگها تشكيل شده است قلب عضوي است ماهيچهاي تقريبا به اندازه مشت بسته كه درون كيسه ظريفي به نام آبشامه قرار دارد درون قلب 4 حفره وجود دارد كه دو تاي بالايي دهليز و دوتاي پائيني بطن ناميده ميشود.
آموزش راههاي حفظ سلامت قلب، در برنامههاي بهداشت عمومي از اهميت خاصي برخوردار است. پيشگيري از ابتلا به بيماريهاي قلب مانند پيشگيري از بيماريهاي واگيردار آسانتر، کمخرج تر و مطمئن تر است.
2-5– بهداشت دستگاه تنفسی:
دستگاه تنفس در انسان از دو قسمت تشکيل شده است که عبارتند از:
۱. راههاى هوايى که محل ورود و خروج هوا به ششها هستند و شامل بيني، حلق، حنجره، ناي، نايژهها و نايژکها هستند.
۲. ششها يا اعضاى اصلى تنفس که عمل تبادل گازهاى اکسيژن وانيدريد کربنيک بين هوا و خون را برعهده دارند.
بهداشت پوست:
پوست سالم، یک سد مؤثر در برابر عوامل بیماری زا است ولی وقتی این لایه محافظ دچار آسیب شود دیگر خاصیت حفاظتی خود را نخواهد داشت از پوست باید در برابر گرما و اشعه خورشید، سرما، بریده شدن، سوختگی و عوامل بیماریزا حفاظت کرد.پوست انسان در سنین مختلف به دلیل عوامل فیزیولوژک، تغییراتی میکند که از نظر بهداشتی اهمیت دارد.
بهداشت دست وپا:
بهداشت دست و پا
هيچ قسمت از بدن به اندازه دستها با اشياء خارجى در تماس نيست. دستها محيطى مناسب براى رشد ميکروبها است، از اينرو بايد پس از رفتن به توالت و قبل از خوردن هر چيز و مخصوصاً غذا، حتماً دستها را با آب و صابون شسته، سپس خوب خشک شوند تا از ترک برداشتن پوست دستها جلوگيرى شود. نرمکردن دست با گليسيرين و کرمهاى پوستى بهداشتى مخصوص، در زمستان از ترک برداشتن پوست جلوگيرى مىکند.
بهداشت عمومی:
جامعه سالم را انسانهای سالم میسازند و سلامت هر جامعه و چگونگی رعایت اصول بهداشتی از سوی او ارتباط پیدا میکند که در چارچوب ((بهداشت فردی)) مطرح میشود. از این میان میتوان به مسئله رعایت نظافت فردی اشاره نمود. اما سال هاست این مسئله به تحقیق و تجربه ثابت شده است که عوامل محیطی نیز در تأمین بهداشت و سلامت افراد به شدت تأثیر میگذارد که معمولا در بخش ((بهداشت عمومی)) جامعه مطرح میشوند. به عبارت دیگر، قرار گرفتن انسان در محیطهای آلوده، تنفس هوای ناپاک، آشامیدن آب آلوده، تماس با خاک آلوده و… همگی زمینه را برای سرایت انواع بیماریها از محیط به انسان فراهم میکنند.
محیط زیست:
به همه محیط هایی که در آنها زندگی جریان دارد گفته میشود. مجموعهاي از عوامل فیزیکی خارجی و موجودات زنده که با هم در کنش هستند محیط زیست را تشکیل میدهند و بر رشد و نمو و رفتار موجودات تأثیر میگذارند. حفاظت محیط زیست در قرن بیست و یکم به عنوان یکی از هشت هدف توسعه هزاره و یکی از سه پایه توسعه پایدار شناخته میشود.
حفاظت از محیط زیست، عبارتست از تلاشی که به منظور حفظ سلامتی محیط و انسانها، در سطوح شخصی، سازمانی یا دولتی، از طبیعت محافظت میکند و به هرگونه عملیاتی که براي نگهداري محیط زیست یا جلوگیري از تخریب آن صورت میگیرد، گفته میشود. با توجه به رشد جمعیت و تکنولوژي، محیط زیستگاهی اوقات نادیده گرفته میشود.
آلودگی محیط زیست از منابع گوناگون صورت میگیرد. با پیشرفت تمدن بشری و توسعه ی فن آوری و ازدیاد روز افزون جمعیت، در حال حاضر دنیا با مشکلی به نام آلودگی در هوا و زمین روبرو شده است که زندگی ساکنان کره زمین را تهدید میکند. بطوری که در هرکشور حفاظت محیط زیست مورد توجه جدی دولتمردان است امروزه وضعیت زیست محیطی به گونهای شده است که مردم یک شهر یا حتی یک کشور از آثار آلودگی در شهر یا کشور دیگر درامان نیستند.
زباله:
زباله به مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته میشود که بطور مستقیم یا غیر مستقیم حاصل فعالیت انسان بوده تلقی میشود و از نظر تولیدکننده زاید گردد.
زباله
خطرات بهداشتی زبالهها:
اهمیت دفع بهداشتی زبالهها موقعی بر همه روشن خواهد شد که خطرات ناشی از آنها بخوبی شناخته شود. زبالهها نه فقط باعث تولید بیماری، تعفنّ و زشتی مناظر میگردند، بلکه میتوانند به وسیله آلودهکردن خاک، آب و هوا خسارات فراوانی را به بار آورند. به همان اندازه که ترکیبات زباله مختلف است، خطرات ناشی از مواد تشکیلدهنده آنها نیز میتوانند متفاوت باشند. جمعآوری حمل و نقل و آخرین مرحله دفع این مواد بایستی به طریقی باشد که خطرات ناشی از آنها در سلامتی انسان به حداقل ممکن کاهش یابد.
انواع زبالهها:
زبالههای شهری:
اجزاء مواد زاید جامد شهری را میتوان به موارد زیر تقسیم کرد:
زایدات غذایی: به قسمت فسادپذیر زباله که معمولاً از زایدات گیاھی، تهیه و طبخ و یا انبار کردن مواد غذایی به دست می آید، اطلاق می شود.
آشغال: به قسمت فسادناپذیر زباله به جز خاکستر گفته میشود. آشغال در زباله معمولا شًامل کاغذ، پلاستیک، قطعات فلزی، شیشه، چوب و موادی از این قبیل میشود. آشغال را میتوان به دو بخش قابل اشتعال و غیرقابل اشتعال تقسیم کرد.
خاکستر: باقیمانده حاصل از سوزاندن زغال، چوب و دیگر مواد سوختنی میباشد که برای مقاصد .صنعتی، پخت و پز و یاگرم کردن منازل بکار میرود
زایدات ناشی از فعالیت ساختمانی: از تخریب و ساختمانسازی (نخالههای ساختمانی) به وجود میآیند. به زایدات حاصل از تخریب یا تعمیر ساختمان و یا سایر فعالیتهای ساختمان سازی اطلاق میشود.
زایدات ویژه: این قسمت از زبالهها شامل مواد حاصل از جاروبکردن خیابان ها و معابر، برگ درختان، اجساد حیوانات مرده میشود.
زباله های صنعتی:
زبالههای صنعتی، مواد زاید ناشی از فعالیتهای صنعتی هستند و معمولاً شامل فلزات، مواد پلاستیکی، مواد شیمیایی و بالاخره زبالههای ویژه و زبالههای خطرناک ھستند. که عمل جمع آوری، حمل و نقل و دفع آنها ضوابط خاص و مقررات ویژههای را به خود اختصاص داده است.
زباله های صنعتی
زبالههای بیمارستانی شامل موادی هستند که با توجه به نوع کار و وظیفه در هر بخش بیمارستانی، متفاوت میباشند. مثلاً زبالههای بخش عفونی یا اتاق عمل، با مواد زاید آزمایشگاه یا بخش رادیولوژی، تفاوت محسوسی دارد.
شکل 1-9- خطرات زبالههای بیمارستانی
زباله های هستهای:
به عنوان پسماندهای آزمایشات تحقیقاتی در کشاورزی، در صنعت، پزشکی، محصول فرعی فرایند تولید انرژی هستهای همواره ناخواسته تولید میشوند. ضایعات هستهای را بر حسب نوع محتویات، پتانسیل تولید حرارتی و شدت پرتوزایی به سه دسته ضایعات سطح پایین و سطح بالا و فرا اورانیومی تقسیم میشود.
اصول جمعآوری زباله ها:
تقریبا 80 درصد از هزینههاي مربوط به زبالهها هزینه جمعآوري زباله میباشد از این لحاظ هزینههاي سنگینی بر شهرداري وسازمانهاي وابسته به جمعآوري و دفع زبالهها میگردد. مواد زبالهاي باید پس از تولید در یک محل در سریعترین زمان ممکن جمعآوري گردد. که بهترین روش جمعآوري مستقیم از درب منازل و انتقال به محل دفع میباشد. تولیدکنندگان زباله باید آگاهی کافی ازاینکه زبالهها را در ظروف مناسب از لحاظ جنس و ظرفیت و زمان تحویل به کارگران خدمات شهرداري داشته باشند.
در هنگام نگهداري زبالهها در منازل و محل تولید از ظروف پلاستیکی دربدار یا فلزي ضد زنگ با مقطع دایرهاي و نیز استفاده از کیسه پلاستیکی زباله براي حفظ نظافت محیط زیست استفاده شود. بهترین روش جمعآوري زبالهها بطور روزانه است که در کنترل و جلوگیري از رشد و پرورش مگس مؤثر میباشد و بهترین زمان جمعآوري در ساعاتی از شبانه روز که شهر خلوت بوده و ترافیکی وجود ندارد صورت گیرد.
انواع روشهای انتقال زباله:
-1) استفاده از کامیون زبالهکش اتوماتیک
-2) استفاده از کامیونهاي معمولی بزرگ زبالهکش
-3) استفاده از وانت
-4) استفاده از کانتینرها
-5) استفاده از گاري
-6) استفاده از قطار و کشتی تقسیمبندي زبالهها
روشهای اصلی دفع زباله:
1) تل انبار کردن:
در این روش زبالهها در مناطق داراي زمینهاي پست تل انبار میشوند، بخشی از این کار براي بازیافت زمین استولی بخش عمده آن به عنوان روشی است براي دفع زبالههاي خشک. در نتیجه عمل میکروبها حجم زبالهها به اندازهاي قابل توجه کاهش یافته و زمین از نو براي کشت آماده میشود. نقطه ضعفهاي تل انبار کردن زباله عبارت است از: زباله در معرض مگسها و موشها قرار میگیرد، منبع ایجاد بوهاي مزاحم و مناظر ناپسند میشود، زبالههاي سبک در نتیجه باد به اطراف پراکنده میشود. باید تل انبار کردن زباله غیرقانونی اعلام و به جاي آن روشهاي معتبر به کار گرفته شود.
2) دفن بهداشتی زباله
در جاهایی که زمین مناسب در دسترس باشد، دفن بهداشتی زباله بهترین روش دفع زباله است.
روش خندق:
هر جا که زمین مسطح در دسترس باشد به طور معمول روش خندق انتخاب میشود. براي این کار خندقی دراز (به ژرفاي2 تا 3 متر و پهناي 3 تا 10 متر) کند میشود (برحسب شرایط محیط) و زبالهها در آن ریخته و کوبیده و با خاك بیرون آورده شده روي آنها پوشانیده میشود.
روش سطح شیبدار:
در هر جا که زمین شیب ملایم داشته باشد این روش مناسب است. براي اطمینان از پوشانده شدن زبالهها کمی حفاري هم انجام میشود.
روش تسطیح زمین:
این روش براي پر کردن گودالهاي زمین، چالههاي خاك رس و جاي معادن متروك به کار گرفته می شود زباله ها تا ژرفاي 2 تا 5/2 متری انبار، فشرده و سفت میشوند و به صورت لایههاي یکنواخت در میآیند. سطح بیرونی هر لایه با حداقل 30 سانتیمتر گل پوشانده میشود این کار زبالهها را از دسترسی مگس و جوندگان جلوگیري میکند و مزاحمت ناشی از بو وگرد و غبار را هم فرو مینشاند.
عیب این روش آن است که مستلزم خاك اضافی از منابع بیرون از محل است. در زبالههاي دفن شده دگرگونیهاي شیمیایی، میکروب شناختی و فیزیکی روي میدهد. گرماي زبالهها در مدت هفت روز تا شصت درجه افزایش مییابد و همه عوامل بیماري زا را میکشد و فرآیند تجزیه را شتاب میبخشد، سپس 2 تا 3 هفته طول میکشد تا خنک شود و به طور عادي تجزیه کامل موادآلی به توده بی ضرر تا شش ماه وقت میگیرد. نباید زبالهها در آب تخلیه شوند زیرا موجب بوهاي ناراحتکنندهاي میشود که از تجزیه مواد آلی بر میخیزد.
سوزاندن زباله ها:
هر جا که زمین مناسب در دسترس نباشد این کار روش انتخابی است. بهتر است زبالههاي بیمارستانی را که خطرهاي ویژهاي دارند با سوزاندن دفع کرد. در چند کشور صنعتی و به خصوص در شهرهاي بزرگ که زمین مناسب ندارند زباله از راه سوزاندن دفع میشود ولی در کشورهاي رو به پیشرفت مانند هندوستان زباله سوزي روش مقبولی نیست زیرا زباله داراي مقادیري خاکستر است که عمل آتشزدن را دشوار میسازد و لازم است نخست خاك و خاکستر از آن جدا شود که همه اینها نیازمند هزینه سنگین و سرمایهگذاري است که به مشکلات شهرداري در مورد سوزاندن زباله افزوده شود. گذشته از این سوزاندن زباله در جامعههایی که نیاز بسیار به کود دارند یک نوع خسارت به جامعه است و ازاین رو در کشورهاي روبه پیشرفت مانند هندوستان سوزاندن زباله کاربرد محدود دارد.
دفن کردن:
این روش براي اردوگاههاي کوچک مناسب است. گودالی به پهناي 5/1 متر و ژرفاي 2 متر کنده میشود و در پایان هر روز روي زبالهها را با 20 تا 30 سانتیمتر خاك میپوشانند. هنگامی که سطح پر شده گودال نزدیک به 40 سانتیمتري زمین رسد که آن را با خاك پر و فشرده میکنند و گودال تازهاي میکنند. پس از 4 تا 6 ماه می توان کود را از گودال بیرون آورده و در مزرعه به کار برد.
- چالههای کود:
در مناطق روستایی کشورهاي رو به پیشرفت دستگاهی براي گردآوري و دفع زباله در کار نیست و زبالهها در پیرامون خانهها پراکنده و موجب آلودگی شدید خاك میشوند. این مشکل را میتوان با حفر چالههاي کود براي هر یک از خانوارها حل کرد.
پسماندهاي خوراك، کود دامها، برگ درختان و نی و حصیر را باید در این چالهها ریخت و درپایان روز روي آنها خاك اضافه کرد. از این چاله ها 2 عدد لازم است که پس از پرشدن و بستن سر یکی از آنها آن دیگري به کار گرفته شود. در مدت 5 تا 6 ماه زباله در چاله تبدیل به کود می شود و میتوان آن را به مزرعه برد. در جوامع روستایی این روش دفع زباله کارساز و نسبتا ساده است.
فاضلاب :
انواع فاضلاب:
فاضلاب خانگی
فاضلاب صنعتی
فاضلاب سطحی
فاضلاب کشاورزي
فاضلاب ورودی به محیط زیست
فاضلاب خانگی
فاضلاب خانگی خالص عبارت است از فاضلاب دستگاههاي بهداشتی خانهها مانند توالتها، دستشوییها، حمامها، ماشینهاي لباسشویی و ظرفشویی، پساب آشپزخانه و یا فاضلاب حاصل از شستشوي قسمتهاي گوناگون خانه میباشد.
معمولا خواص این فاضلابها در سطح یک کشور یکسان است ولی غلظت آن به مقدار مصرف سرانه آب در شهرها بستگی دارد. در شبکههاي فاضلاب شهري، آنچه که فاضلاب خانگی نامیده میشود علاوه بر فاضلاب خانگی نیز، داراي مقداري فاضلاب حاصل از مغازهها، فروشگاهها و رستورانها نیز هست که اجباراً از سطح شهر، بطور پراکنده وارد کانالهاي فاضلاب می شوند.
در این پسابها انواع موجودات ریز میکربها و ویروسها و چند نوع مواد شیمیایی معین و جود دارد که عمده ترین آن آمونیاك و نیزمقداري اوره میباشد. این فاضلاب ها باید از مسیر هاي سر بسته به محل تصفیه هدایت گردند. جهت خنثیسازي محیط قلیایی این فاضلابها که محیط مناسب براي رشد و نمو میکرب هاست از کلر استفاده میشود.
فاضلاب صنعتی
فاضلابهاي صنعتی و پساب کارخانهها کاملاً بستگی به نوع فرآورده کارخانه دارد. با توجه به این موضوع، مهمترین تفاوتهاي فاضلاب صنعتی و خانگی عبارتند از:
- امکان وجود مواد و ترکیبات شیمیایی سمی در فاضلابهاي صنعتی بیشتر است.
- فاضلاب صنعتی، خاصیت خورندگی و درجه اسیدي بیشتري دارد.
- امکان وجود موجودات زنده در فاضلاب صنعتی کمتر است.
تنها بخشی از فاضلابهاي صنعتی وجود دارد که در اکثر کارخانهها داراي خاصیتی کم و بیش یکسان است. این فاضلاب، حاصل از تشکیلات خنک کننده کارخانههاست. میزان آلودگی این فاضلاب به تعداد دفعات استفاده از آب در قسمتهاي خنککننده بستگی دارد.
معمولا آلودگی فاضلاب این بخش کمتر از آلودگی فاضلاب سایر قسمتهاي کارخانه است و بیشتر آلودگی آن نیز به علت وجود مواد نفتی و روغنی است.
فاضلاب سطحی
فاضلاب سطحی ناشی از بارندگی، ذوب یخها و برفهاي نقاط بلند است. این فاضلابها به علت جاريشدن در سطح زمین و تماس با آشغالهاي روي زمین و شستشوي سطح خیابانها و پشت بامها آلوده شده و همچنین، مقداري مواد آلی و معدنی به آنها اضافه می شود. لذا در شروع بارندگی درجه آلودگی فاضلابهاي سطحی زیاد و پس از پاكشدن سطوح بارش از مقدار آلودگی آن کاسته میشود.
فاضلاب کشاورزی
در این فاضلابها سموم کشاورزي مانند ترکیبات خطرناك هیدروکربنهاي هالوژنه وجود دارد. وهنگاهی که توام با کشاورزي در لایههاي زمین نفوذ نمایند یا به بیرون از محیط کشا ورزي هدایت شوند باعث ایجاد فاضلابهاي کشاورزي فوق العاده خطرناك میشوند.
روشهای جمعآوری فاضلاب
روش معمول براي جمعآوري فاضلاب روش ثقلی، مکشی، پمپاژ و روش SDGS میباشد. به صورت متعارف فاضلابها براساس نیروي ثقل شان در یک مسیر جمعآوري و به تصفیهخانه منتقل میشوند. در جوامع کوچک این روش هزینه زیادي در بر دارد. بهترین روش جایگزین استفاده از سپتیک تانکها است، که سادهترین سیستم بهداشتی دفع فاضلاب میباشد که عبارت است از یک مخزن بتنی که در زیر زمین قرار میگیرد و مواد فاضلاب در آن جمع میشود که در آن تصفیه مکانیکی (تهنشینی) و تصفیه زیستی با کمک باکتريهاي بیهوازي همزمان در آن انجام میگیرد.
سپتینک تانکها در چند روش بکار میروند:
1- روش سپتیک تانک ثقلی
2-روش سپتیک تانک با پمپ
3 – روش خلا
شکل 1-11- سپتیک تانک
محاسن سپتیک تانکها:
- مناسب براي زمینهاي دژ و یا زمین هایی که قدرت جذب بسیار کمی دارند و یا مناطقی که سطح آبهاي زیر زمینی در آن بالا باشد.
- به دلیل استقرار در زمین فضایی را اشغال نمینماید.
- هزینه بسیار مناسب بدلیل عدم استفاده از تجهیزات الکترومکانیکال، تعمیرونگهداری واپراتور
اصل دوم: ایمنی
ایمنی:
ايمني به عنوان يك مفهوم و روش مقابله با خطرات در راستاي حفظ جان انسانها و جلوگيري از خسارات و صدمات از آغاز پيدايش در حال تغيير و گذار بوده است. شكل اوليه آن كه زماني تنها يك روش ساده عمدتاً اصلاحي و نه پيشگيرانه به منظور حذف عوامل خسارات و صدمات بو ، به شكل كنوني آن كه اغلب روشي پيچيده و ضوابط سختگيرانه براي كنترل مطمئن صدمات است، دگرگون شده است. در ميان قابليتهاي بارز مفهوم ايمني ظرفيت كافي براي كارهايي فراتر از شناسايي روابط علت و معلولي و طرح ريزي روشهاي كنترل عملي وجود دارد. اين اقدامات از آغاز تكوين به صورت روشهاي عملي برنامههاي ايمني درآمدهاند.
به اين ترتيب مهارتهاي ايمني در تمام ابعاد صنعت (از جمله صنعت ساخت) با گذشت سالیان متماد ، افزايش يافته اند. دگرگوني فزاينده اي در روند رو به رشد آگاهي و توانايي برآورده سازي ابزارهاي كنترل مخاطرات مورد نياز به وقوع پيوسته است. شواهد اين موضوع در بسياري از آيين نامهها و قوانين مرتبط ديده مي شود. ممكن است اين روند موضوعي عادي و قابل تصور به نظر آید، با اين حال تجارب و نتايج عملي به ما يادآوري میكند كه عليرغم آگاهي از علل و وجود بسياري از ابزارهاي كنترلي پيشنهادي، رخدادهاي منجر به صدمات و خسارات همچنان تكرار ميشوند. در واقع ميتوان ادعا كرد مشكلات اجرايي، مسأله اصلي برنامههاي ايمني بوده اند. به كارگيري تمهیدات و موارد اشاره شده در برنامههاي ايمني تا زماني كه بر روي كاغذ هستند، موثر و مفيد و خالي از هر نوع اشكال به نظر ميرسند، در حاليكه در عمل ممكن است نتايج آنها رضايتبخش نباشد. ضرورت بسترسازي تفكر ايمن كه از طريق فرهنگسازي در بين افراد درگير در كار اعم از مديريت ارشد، مديريت كارگاه و مهندسان، كارگران و متصديان بسط و گسترش مييابد، ميتواند سبب كارايي برنامههای ايمني گردد.
این جاست که مفهومی به نام ایمنی حرفهای شکل پیدا میکند:
ایمنی حرفهای عبارت است از علم و هنر پیشبینی، شناسایی، ارزشیابی و کنترل فاکتورها و عوامل استرسزای ناشی از محیط کار که میتواند باعث بیماری، آسیب به سلامتی و رفاه یا ناراحتی خاص در میان کارگران گردد.
این علم در راستای کاهش مرگ و میر و ناتوانیهای دائمی و موقت ناشی از حوادث شغلی و همچنین پیشگیری از بروز بیماریهای شغلی تلاش میکند.
سازمانهای متولی ایمنی و بهداشت حرفهای در کشور
- وزارت کار و امور اجتماعی: براساس مادة 85 قانون كار وزارت كار مسئول حفاظت و ايمني در محيط كار )حفاظت فني وايمني، بازرسي كار(
- وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی: براساس مادة 85 قانون كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي عهدهدار بهداشت و درمان کارگران گردیده است (پیشگیری از بيماريهاي حرفهاي وتامين بهداشت كار، محيط كار وكارگر)
- سازمان تامین اجتماعی: با توجه به قانون، تامين اجتماعي عهده دار بيمه و تعاون كليه کارگران در موارد زیر است:
- حوادث ناشي از كار و بيماريهاي شغلي
- حوادث و بيماريهاي غير شغلي، ازدواج، بارداري و زايمان
- از كارافتادگي، بازنشستگي
حادثه
حادثه عبارت است از واقعه یا رویداد برنامهریزی نشده ای که انجام و پیشرفت یا ادامهی طبیعی یک فعالیت (یک کار) را مختل میسازد و همواره در اثر یک عمل یا اقدام غیر ایمن یا در اثر شرایطی غیر ایمن یا در اثر ترکیبی از این دو به وقوع میپیوندد. حادثه ممکن است در اثر عدم ارايه اطلاعات كافي به عوامل كاري یا ضعف در تشخیص یک خطر، یا در اثر بعضی نارساییها در سیستم کنترل خطر نیز اتفاق افتد، به عبارت دیگر حادثه اتفاقی است، پیشبینینشده و غیرمنتظره که در زمان کار برای کارکنان و کارگران ممکن است رخ بدهد و معمولا بر حسب شدت، باعث ضایعات مادی و انسانی میشود. گاهی ممکن است، حادثه در محدوده محیط کاری باشد و یا ابعاد آن گستردهتر بوده و خارج از حدود کارگاه را هم در بر بگیرد (مانند حادثه انفجار کپسول گاز کلر در نزدیکی تجریش و يا ايجاد يك تركيدگي لوله در اثر ضربه ابي در يك خط لوله يا ايستگاه پمپاز ) و يا سقوط كارگر در مخزن آب شهري.
ایمنی در کار های عمرانی
مسلما یک حادثه در اثر یک عامل به وجود نمیآید، بلکه عوامل متعددی باید جمع شوند تا حادثهای اتفاق بیافتد. در اینجا، مدیران مجموعه یا کارگاه، باید زمینههای آشکار ایجاد حوادث را از بین ببرند تا عوامل پنهان نتوانند شرایط شکلگیری حادثه را به وجود آورند.
حوادث به دو نوع، حوادث قابل پیشبینی و حوادث غیر قابل پیشبینی تقسیم میشوند:
حوادث قابل پیشبینی :
در این حوادث میتوان از وسایل و لوازم مورد نیاز جهت ایجاد امنیت محیط کار و ایمنی کارگران استفاده کرد. و با توجه به شناخت حوادث تمهیدات لازم و ضروری را به کار برد.
شکل 2-3-حوادث قابل پیش بینی
حوادث غیر قابل پیشبینی:
معمولا به عوامل خارج از محیط کار ارتباط پیدا میکند و مدیران و کارشناسان باید با توجه به وسعت نگرش و دید خود تمهیدات لازم را به کار گیرند تا صدمات این نوع حوادث را کاهش دهند.
برای درک بهتر موضوع در ادامه مطلب زیر به چند نمونه از حوادث اشاره میشود:
- حادثه اول مربوط به یک کپسول گاز است که فردی آن را به دلیل سنگینی نمیتوانست بلند و حمل کند و روی زمین میکشید. در اثر مالش و داغ شدن بدنه ی کپسول بالاخره کار به انفجار کپسول منتهی گردید. کار این فرد یک عمل غیر ایمن بود که منجر به حادثه شد.
- حادثه دوم مربوط به فردی است که به دلیل دسترسی نداشتن به انبر دست سالم، از انبردستی که عایق دسته هایش ترک برداشته و معیوب بود استفاده کرده و یک عمل تعمیر الکتریکی را بر روی سیمهای برقدار انجام داد که منجر به عبور برق از طریق محل شکستگی عایق دسته انبر به دست وی گردید. در این حادثه نبود انبر دست سالم یا وجود انبر دست ناسالم، جزو شرایط ناایمن بود که منجر به حادثه شد.
- حادثه سوم درباره رانندهای است که با علم به اینکه لاستیک ماشینش فاقد آج (صاف) است و باید تعویض شود آن را تعویض نکرده، به مسافرت طولانی رفته است و ضمن رانندگی با سرعت غیر مجاز، ناگهان به دلیل ترکیدن لاستیک ماشین دچار حادثه شده است. در این حادثه صاف بودن لاستیک ماشین شرایط نا ایمن را نشان میدهد که همراه با عمل ناایمن راننده (حرکت با سرعت زیاد در جاده ی خارج از شهر) مشترکاً باعث ایجاد حادثه شدهاند.
- حادثه چهارم در مورد انفجار گرد و غبار گندم در آسیاب یا سیلو میباشد که مسئولان محل، به علت ناآشنایی به اینکه گرد و غبار گندم همانند گرد و غبار بسیاری از مواد دیگر و عیناً مثل یک گاز منفجر میشوند و هیچگونه برنامهای در مورد کنترل پخش گرد و غبار در فضای محیط کار و جمعآوری گرد و غبار نشسته بر روی سطوح مختلف معمول نداشته بودند، در نتیجه انفجار مهیبی رخ داد که منجر به کشتهشدن چندین نفر انسان و بروز خسارات مالی فراوان گردد.
علل حوادث
حوادث همیشه از علل مختلفی تشکیل میشود و یا در واقع اجتماع چند علت مادی و انسانی باعث بروز حادثه میشود و با دقت نظر و رفع حتی یکی از عوامل میتوان از بروز حادثه جلوگیری نمود.
بهترین راه برای درک علل بروز حادثه توجه به نمودار گردشی حادثه است:
نمودار گردشی حادثه
طبق این نمودار از دو جنبه میتوان علل حوادث را بررسی نمود:
– جنبههای فنی و مادی ایجاد حادثه
– جنبههای اجتماعی و انسانی ایجاد حادثه
جنبههای فنی و مادی ایجاد حادثه عبارتست از :
- مشکلات طراحی
- مشکلات اجرایی و روشهای ناصحیح اجرایی
- ماشین آلات و تجهیزات و عدم آشنایی با حساسیتهای کار با ماشینآلات و تجهیزات
- عدم رعایت اصول ایمنی و حفاظتی در ساختمانها و تاسیسات
- استاندارد نبودن مصالح مصرفی
- نداشتن وسایل حفاظت فردی یا ناکارآمد بودن و مندرس بودن وسایل و تجهیزات
- وجود نقص فنی و معایب در ماشینآلات و ابزار کار مثل فرز و مته و دستگاه برش و خم آرماتور و یا دستگاه جوش
- عدم بازدید دورهای از وسایل و لوازم کار و معیوب بودن وسایل و لوازم در اثر کار زیاد و از بین رفتن روکش سیم و کابل برق
- عدم رعایت اصول فنی در تعمیرات لوازم و خارجکردن کلیدها و پریزها و ….. و یکسرهکردن کار وسایل برقی و مکانیکی
- عدم توجه در تهیه لوازم با کیفیت مطلوب در کارگاه و استفاده از وسایل با کیفیت پایین و دست دوم و معیوب
- نداشتن حفاظ دستگاههای پرخطر مثل برش و سنگزن و دستگاه برش آسفالت و حفاری سنگ و انفجار کوه و سنگها
- وضعیت نامناسب و خطرناک ماشین آلات از نظر سرعت دور زیاد
- تولید انفجار یا ایجاد جرقه در اثر نقص فنی
- شرایط ناامن و نامطلوب محیط کار مثل سر و صدا، آلودگی صوتی، آلودگی هوا، تاریکی محیط کار، سردی هوا و گرما
- فرسودگی و کهنگی محیط کارگاه و ایجاد شرایط ناایمن در بارش برف و باران
- عدم رعایت اصول فنی نصب دستگاهها و نداشتن اتصال به زمین ماشینآلات و برقدار بودن دستگاهها و جرقه زن و اتصال نادرست
- کهنگی کلیدهای قطع و وصل و مشکوک بودن قطع و وصل دستگاه در زمان قطع برق
علل فنی ایجاد حادثه-عدم رعایت اصول ایمنی
علل فنی ایجاد حاثه- عدم رعایت استفاده از ابزار مناسب
علل انسانی واجتماعی ایجاد حادثه عبارتند از:
- داشتن اعتماد به نفس بیش از حد و عدم استفاده از وسایل ایمنی
- داشتن وسواس و احتیاط زیاد
- عصبی بودن در محیط کار و ترس از بیکاری
- شوخیهای نامناسب در محیط کار
- فقدان نظارت مدیران بالا دست
- فقدان آموزش و کسب مهارت کار با دستگاه و شرایط ایمن
- فقدان انضباط کاری
- فقدان نظافت در محیط کار
- تظاهر به شجاعت
- حواس پرت و فراموش کاری
با توجه به مفهوم كلي ايمني در انجام فعاليت هاي به طريقه ايمن و خالي از خطرات ممكن، موارد زير را به لحاظ منشاء خطرات در انواع حوزههاي عملكردي ايمني كه در موضوع كارگا ههاي عمراني ميتواند مطرح باشد، نام برد:
- موضوعات مربوط به تجهيزات و ماشين آلات: در اين مبحث به انواع نكات ايمني و موارد مرتبط با كار با تجهيزات، ابزار و ماشين آلات مستقر در كارگاه ها (اعم از دائم يا موقت، متحرك يا ثابت) پرداخته مي شود در حقيقت محور اصلي اين دسته از موارد ايمني تجهيزات و نحوه تعامل آن در كار با انسانها و محيط كاري است.
واژگونی دامپر در اثر عدم رعایت ایمتی
- موضوعات مربوط به نيروي انساني: با توجه به اينكه در كارگاههاي ساختماني اساساً كارها بر دوش كارگران بوده و بر خلاف كارخانجات صنعتي از اتوماسيون خاصي برخوردار نيست، لذا ايمني و امنيت كاري نيروي انساني به ويژه كارگران و متصديان (اپراتورهاي) دستگاه ها كه مستقيماً با فعاليتهاي اجرايي درگير نيستند، اهميت فراواني دارد. اين مبحث عمدتاً به مباحث بهداشت فردي (نظير تماس با مواد شيميايي، اشعه و ساير موارد) و ايمني فردي (تجهيزات، البسه و وسايل ايمني) مي پردازد.
جلوگیری از سقوط فرد با استفاده از کمربند ایمنی
- موضوعات مربوط به ايمني محيط كار (كارگاه): در كنار ايمني انسان و تجهيزات بايد رعايت نكات و موارد ايمني در محيط كاري و انجام ايمن فعاليتهاي اصلي و پشتيباني لحاظ شود. حريم و نحوه اجراي ايمن فعاليتهايي مانند گودبرداري، انفجار، محل قرارگيري پمپ بنزين و انبار مواد خطرناك و مواردي از اين دست در اين مقوله ميگنجد.
شکل 2-3- عدم رعايت ايمني در برق رساني كارگاهي و بالا رفتن از نردبان
بروز حوادث معمولا توام با خرج و مخارج زیادی است. از یک طرف مقدار زیادی از وقت و فرصت انجام کار از دست میرود، از طرف دیگر به شخص حادثه دیده و مصدوم خساراتی وارد میشود. چون حداقل برای مدتی توانائی انجام کار را از دست میدهد و هزینه های لازمه جهت زمان از کار افتادگی، نقاهت و استراحت باید توسط شركت مربوطه یا بیمه پرداخت گردد. تجهیزات آسیب دیده باید تعمیر و یا تهیه گردد و هزینه های دیگری نیز که نامرئی است و دیده نمیشود به جامعه تحمیل میشود.
هزینه های مستقیم و غیر مستقیم ناشی از ایمنی
برخي از پيمانكاران به هيچوجه در قبال حوادث اتفاق افتاده، احساس مسئوليت نميكنند. آنها اعتقاد دارند كه كار ساخت و ساز، يك حرفه خطرناك ميباشد و هيچ كاري براي تغيير آن نميتوان انجام داد. آنچه گفتني است اينكه بسياري از پيمانكاران ساختماني، مديران كارگاهي و سركارگران ثابت كردهاند كه تلاشهاي ايمني ميتواند منجر به كاهش حوادث شود.
لذا در اولين گام بايد باور حتميبودن وقوع حوادث ساختماني كم كم ناپديد شود، هر چند كه اين باور بسيار رايج باشد. يك متخصص ايمني آمريكايي اظهار مي دارد: در سالهاي ابتدايي صنعت ساخت، اين يك باور رايج بود كه فرض شود، حوادث به ازاي هر دو طبقه ساختمان يا هر يك ميليون دلار كار انجام شده يا به ازاي ساختن هر نيم مايل از يك تونل، جان يك نفر را ميگيرد. در آن زمان اين ارقام به طور واقعي در ارزيابي كار لحاظ میشدند.
در آن مقاطع، پيمانكاران زيادي وجود داشتند كه احساس ميكردند هيچ كاري براي تغيير اين موقعيت نميشود انجام داد. براي بعضي از پيمانكاران درد و رنج كارگران و خانوادههايشان كه ناشي از صدمات ساختماني و مرگ ميباشد به قدر كافي دلايل محكمي براي آنها در جهت الزامي دانستن مديريت ايمني موثر در كارهايشان ميباشد.
اما براي بسياري از پيمانكاران تنها دليل بشر دوستانه نميتواند محرك باشد. آنها احساس ميكنند يك ايده بايد از نظر قيمت نيز به صرفه باشد. در اين بخش در نظر است يك نگاه نزديك به واقعيتهاي اقتصادي انداخته شود. مي توان مشخصاً نشان داد كه مديريت ايمني چه از نظر مالي و چه از نظر انساندوستانه داراي بازده و ارزش كافي ميباشد.
دليل اينكه چرا مديريت ايمني موثر براي شركته اي ساختماني، داراي منفعت و سودمند است، ناشي از هزينههاي مستقيم و غير مستقيم بالاي حوادث است و مديريت ميتواند اين هزينهها را كنترل كند.
هزينههاي مستقيم قابل بيمه هستند. اينها شامل هم هزينههاي پزشكي و ديگر مزاياي بيمه غرامت از كار افتادگي، جراحت، نقص عضو و فوت كارگران ميباشد و هم بيمه مسئوليت و خسارت مالي را در بر ميگيرد. در دنيا مرسوم است كه شركتهاي بيمه براي دريافت حق بيمه در موارد يادشده مطالبه سوابق ايمني و حوادث شركتها را ميكنند. در ايران جريمههاي اداره كار بابت قصور در اعمال ايمني، هزينههاي تامين اجتماعي اعم از غرامات مختلف و مستمري كارگران و ديات و ساير دعاوي در مراجع قضايي در بسياري از شركتهاي ساختماني جزو اين هزينههاي مستقيم حوادث ميباشند.
هزينههاي غير مستقيم (بيمه نشده) و پنهان قسمت ديگر و البته بسيار بزرگتر بار مالي است كه به وسيله يك حادثه كوچك به پيمانكار و نهايتا در ابعاد كلان به كل كشور تحميل ميشود. كاهش بهرهوري، تاخيرات برنامه زمانبندي كار، توان و زمان مورد نياز براي امور مربوط به تبعات حوادث، آسيب به تجهيزات و امكانات و هزينههاي پاكسازي و نوسازي قسمتهاي آسيب ديده برخي از انواع هزينههاي پنهان مربوط به حوادث ميباشند.
حال اگر اين هزينهها تا اين حد بالا است (در ادامه نشان داده خواهد شد كه اينگونه است) چرا بسياري از پيمانكاران به كاهش اين هزينههاي اساسي اهميت نميدهند؟ مشكل اصلي اين بوده است كه در روشهاي معمول محاسبه هزينههاي كار (حسابداري قيمت تمام شده)، كه به طور متداول بوسيله شركتهاي ساختماني براي اطلاع داشتن از هزينههاي پروژه استفاده ميشوند، هزينههاي حوادث پنهان ميمانند.
در واقع بايد توجه داشت موضوع اصلي اين است كه هزينههاي مستقيم و غير مستقيم حوادث از ديگر هزينههاي انجام كار متفاوت نيستند. آنها ميتوانند بوسيله تكنيكهاي صحيح مديريت، اداره و مديريت شوند. زماني كه مديران ارشد در يك شركت ساختماني از اهميت اين هزينهها آگاه شوند و بفهمند كه آنها را ميتوان با مديريت ايمني جسورانه تا نزديك صفر كاهش داد، شركت در راه بهبود عملكرد ايمني گام خواهد برداشت.
ملاحظه ميشود كه پيمانكاران، از ديگر هزينههايشان به دقت و با آخرين جزئيات با خبر هستند، اما از يك هزينه گاهي چند ده ميليون توماني بابت ديه يا غرامت از كار افتادگي (مبلغي كه گاهي از سود كلي يك پروژه كوچك تجاوز ميكند) اطلاع كمي دارند. استدلال آنها اين است كه آنها تصور ميكنند غرامت كارگران از سوي سازمان تامين اجتماعي پرداخت ميشود، در حاليكه بر اساس قانون در صورتي كه در حادثه تقصير از طرف كارفرما باشد، سازمان تامين اجتماعي تمام خسارات (انواع غرامات و مستمري بيمه شده) را از كارفرما وصول ميكند.
لذا غرامت كارگران مانند بيمه آتش سوزي نيست. پيمانكاران بايد خود بار اصلي حوادث را بر دوش بكشند. به علاوه رقبايي كه حوادث كمتري داشته باشند به طرز معناداري هزينههاي كمتري براي غرامت كارگران پرداخت ميكنند. پيمانكاراني كه درك درستي از بيمه غرامت كارگران داشته و بدانند كه چگونه اين هزينهها محاسبه ميشوند در راه بهبود منافعشان قرار ميگيرند.
ارتباط بین نقص عضو کارگران و ساعات کار ازدست رفته در جدول زیر بعد ارائه گردیده است که این محاسبات با 200 روز کار در سال و 8 ساعت کار روزانه و 30 سال کار محاسبه شده است.