عنوان کتاب: آموزش جامع طراحی ماندالا
نویسنده: نیره افکاریان
در بخشی از کتاب می خوانیم:
ماندالا (मण्डल; به معنی دایره در سانسکریت) یا دوایر کیهان نما، جدولی است هندسی مورد استفاده در ادیان بودا و هندو که به عنوان نمادی برای جهان هستی به کار می رود. اصل ماندالا از دین هندو است ولی در آیین بودا هم کاربرد زیادی پیدا کرده است.
ماندالاها دایره هایی نمادین برای تمرکز بر خویشتن و جستجو در درون انسان هستند. مرکز دایره جدول ماندالا برای تمرکز در حین مراقبه دینی بکار می رود. اشکال متقارن هندسی ماندالا خودبخود توجه شخص را به مرکز دایره جذب می کنند.
البته گستره کاربرد ماندالا بسیار وسیعتر از آیین های یادشده است. مثلاً در معماری فرهنگ های اسلامی (حیاط باغ فین کاشان، طرح حیاط مسجد علی اصفهان، طرح حیاط زیارتگاه شاه نعمت الله ولی ماهان) و مسیحی هم طرح های ماندالا دیده می شوداین واژه در فارسی و عربی به صورت مَندَل بکار می رود و مورد استفاده جنگیران در مراسم احضار روح است. نمونه ای از ان را ادوارد براون، از زبان یک ایرانی که خود آن را تجربه کرده، توضیح داده است.
کتابی نیز منسوب به ابوحامد غزالی با عنوان «المندل و الخاتم السلیمانی و العلم الروحانی» (عبدالفتاح السید الطوخی، بیروت: مکتبه الثقافیه، [بی تا]) در ترسیم طلسمات و علوم غریبه منتشر شده است.
کارل یونگ ماندالا را کهن الگوی خویشتن می داند، نماد تمامیت و نظم و کار ویژه آن سازماندهی و دربرگیری تمامیت روان و ساماندهی و تنظیم دوباره وضعیت های هرج ومرج آلود است و در کتاب خاطرات، رویاها و اندیشه ها می گوید : ماندالاهای من رمزنگاری های مربوط به وضعیت خودم بود که هر روز یک طرح جدید از آن به من الهام می شد. من آن ها را مثل مروارید گرانبها محافظت کردم. به طور فزاینده ای برای من روشن شد که ماندالا “مرکز” است، شاخص تمام مسیرهاست، و مسیری است به مرکز، به فردیت.
نمونه های ماندالاها در فرهنگ باستان وجود دارد.
می توان آن را در نقاشی های دیواری مسیحیت به همراه نقش حیوانات برای به تصویر کشیدن فرستادگان اولوهیت و نیز در نقوش منطقه البروج یافت. (منطقه البروج) نجومی و نسخه های آن نمونه هایی از ماندالا هستند. همچنین، در آیین هندوئیسم، نمونه هایی جذاب از ماندالا با نمادهای پانتئون محلی پیدا می کنیم.
ماندالاها دایره هایی برای تمرکز برای خویشتن و جستجو در درون به کار می رود. آنچه در ماندالا نمود پیدا می کند تکرار، تکرار و باز هم تکرار است تا رسیدن به یک تقارن واحد.
تکراری منظم برای رسیدن به وحدت و تقارن
و این همان پالایش و نظمی است که هر درون آشفته ای بدان نیازمند است. ماندالا تلاشهای ناهشیار برای رسیدن به تعادل است و نماد آن به صورت دایره در مربع یا هر شکل هم مرکز دیگر نشان داده می شود.
مفهوم ماندالا با معنویت گره خورده است و حتی در معماری اسلامی و مساجد و کلیساها نقوش ماندالا مکرر به کار رفته است. ماندالا همه جا هست، در صورتهای فلکی، درختان، اندام انسانی و. . .
(آموزش جامع طراحی ماندالا)
