عنوان کتاب : ارزش گذاری اقتصادی کالاها و خدمات اکوسیستمی در عرصه منابع

نویسندگان : معصومه منصوری، محمد شیخکانلوی میلان، زینب برعندان، سیده مریم طاهرزاده موسویان

فهرست مطالب

عنوان

پیشگفتار

مقدمه

فصل اول: کلیـات

مفهوم ارزش و ارزش‏گذاری اقتصادی

ارزش اقتصادي کل

اصول اخلاقی ارزش‏گذاری منابع‏طبیعی و محیط‏زیستی

حفظ مواهب طبیعی در راستای توسعه‏پایدار

ورود ارزش‏گذاری مواهب محیط‏¬زیستی یا منابع‏¬طبیعی در حسابداری درآمد ملی

کالاها و خدمات طبیعی در ردیف کالاهای عمومی با مالکیت مشترک

مهم‌ترین دلایل ارزش‏گذاری اقتصادی کالاها و خدمات اکوسیستم-های طبیعی

محدودیت¬های بالقوه در ارزش‏گذاری کالاها و خدمات اکوسیستم-های طبیعی

فصل دوم: طبقه‏بندی کارکردها، کالاها و خدمات اکوسیستم‏های طبیعی

کارکردها، کالاها و خدمات اکوسیستم‏های طبیعی

کارکردهای تنظیمی و خدمات اکوسیستم مربوطه

تنظیم گاز

تنظیم آب‌وهوا

تنظیم اختلال

تنظیم آب

عرضه و تأمین آب

حفظ خاک

تشکیل خاک

تنظیم مواد مغذی

عملیات دفع مواد زائد (تصفیه پسماندها)

گرده¬افشانی

کنترل بیولوژیکی

کارکردهای زیستگاهی و خدمات اکوسیستم مربوطه

کارکرد پناهگاهی

کارکرد خزانه¬ای

کارکردهای تولیدی کالاها و خدمات اکوسیستم مربوطه

غذا

مواد خام¬

منابع ژنتیکی و توارثی گیاهی

منابع داروئی

منابع تزئینی و آرایشی¬

کارکردهای اطلاعاتی کالاها و خدمات اکوسیستم مربوطه

اطلاعات زیبایی¬شناختی

تفریح و اکوتوریسم

اطلاعات فرهنگی و هنری

اطلاعات معنوی و تاریخی

علوم و آموزش

فصل سوم: روش‏هـای ارزش‏گـذاری کارکـردها، کالاها و خدمات اکـوسیستم‌های طبیعی

رویکرد قیمت¬های بازار یا تمایل به پرداخت آشکارشده

روش قیمت بازار

مراحل انجام روش قیمت¬ بازار

روش بهره¬وری یا عامل درآمد (تابع تولید، تغییر تولید، روش داده ستاده و دز-واکنش)

مراحل انجام روش بهره¬وری

روش هدانیک‏ (روش ارزش‏گذاری یا قیمت‏گذاری براساس لذت (کیفی)، روش التذاذی یا رفاه‏گرایی) (HPM)

مراحل انجام روش ارزش‏گذاری هیدانیک

روش هزینه سفر (TCM)

انواع روش¬های هزینه سفر

روش هزینه سفر منطقه¬ای (ZTC)

روش هزینه سفر فردی (ITC)

روش مطلوبیت تصادفی یا انتخاب گسسته (¬RMU)

رویکرد شواهد و مدارک ضمنی یا تمایل به پرداخت نسبت¬داده¬شده

هزینه خسارت اجتناب¬شده (هزینه پیشگیری)

روش هزینه جایگزین

رویکرد بررسی و برآورد یا تمایل به پرداخت بیان‌شده (اظهار¬شده)

روش ارزش‏گذاری مشروط (CVM)

مراحل اجرای روش ارزش‏گذاری مشروط

روش رفراندم (RM)

مراحل انجام روش رفراندم

روش آزمون انتخاب (انتخاب مشروط)

روش تحلیل توأم (CAM)

روش مدل¬سازی انتخابی (CMM)

روش انتقال منافع (BTM)

مراحل انجام روش انتقال منافع

فصل چهارم: تعیین بهترین روش‏های ارزش‏گذاری کـارکـردها، کــالاها و خـدمات اکوسیستم‌های طبیعی

مطالعات انجام‌شده در رابطه با کارکردهای تنظیمی

تنظیم گاز، تنظیم آب‌وهوا

تنظیم اختلال، تنظیم آب، تأمین و عرضه آب

حفظ خاک، تشکیل خاک، مواد مغذی خاک

مطالعات انجام‌شده در رابطه با کارکردهای زیستگاهی

مطالعات انجام‌شده در رابطه با کارکردهای تولیدی

مطالعات انجام‌شده در رابطه با کارکرد اطلاعاتی

زیبایی¬شناختی

کارکرد گردشگری و تفریحی

فصل پنجم: نتیجه‏ گیری

منابع

کارکردها، کالاها و خدمات اکوسیستم‏های طبیعی

برای طبقه­ بندی خدمات اکوسیستمی و کاربرد آن در مقوله ارزش‏گذاری، تاکنون رویکردهای گوناگونی اتخاذشده و در آن‌ها ابعاد خاصی مورد تأکید واقع‌شده‌اند.

غیر از تقسیم­ بندی تولیدات و خدمات منابع­طبیعی به دو گروه مبادله­ای و مصرفی، موناسینگ[1] (1993) برای اولین بار ارزش کل اقتصادی طبیعت را به دو گروه ارزش­های استفاده­ای و غیراستفاده­ای و ارزش­های غیراستفاده­ای را به دو گروه ارزش­های موجودیت و موروثی تقسیم­بندی کرد

12- Munasinghe

کارکردهای تنظیمی و خدمات اکوسیستم مربوطه

کارکردهای تنظیمی مربوط به توانایی اکوسیستم­های طبیعی و نیمه­طبیعی برای تنظیم فرایندهای اکولوژیکی و سیستم­های حمایت از حیات از طریق چرخه­های بیوژئوشیمیایی و فرایندهای زیست­کره­ای (بیوسفر) می­باشند.

کارکردهای تنظیمی به کارکردهای مجزا شامل تنظیم گاز، تنظیم آب‌وهوا، تنظیم آب­، تأمین و عرضه آب­، نگهداری خاک، تشکیل خاک، تنظیم مواد مغذی­، عملیات دفع مواد زائد، گرده­افشانی و کنترل بیولوژیکی تقسیم‏بندی می­گردد.

تنظیم اختلال[1]

این کارکرد به توانایی اکوسیستم­های طبیعی در کاهش مخاطرات و حوادث مخرب طبیعی بازمی‌گردد. برای مثال، ساختار جنگل می­تواند به‌طور بالقوه تأثیرات مصیبت­بار طوفان­ها، سیل­ها و خشک‌سالی‌ها را از طریق پوشش پایدار سطحی و ظرفیت ذخیره­سازی خود کاهش دهد. خدمات فراهم‌شده توسط این کارکرد، به تأمین امنیت و سلامت محل زندگی انسان­ها کمک می­کند.

عرضه و تأمین آب[1]

این کارکرد اکوسیستم به پالایش، نگهداری و ذخیره­سازی آب در رودخانه­ها، دریاچه­ها و آبخوان‏های مهم مربوط می­شود. کارکرد پالایش در اصل به‌وسیله پوشش گیاهی انجام می­گیرد. ظرفیت نگهداری و ذخیره­سازی به توپوگرافی و مشخصه­های زمین­شناسی اکوسیستم موردمطالعه، بستگی دارد.

همچنین، کارکرد تأمین آب به نقش اکوسیستم در چرخه هیدرولوژیکی بستگی دارد، اما در اصل به ظرفیت ذخیره‏‏سازی ارتباط بیشتری دارد. این بخش از خدمات اکوسیستم به میزان آبی که در مصارف خانگی، کشاورزی و صنعت مورداستفاده قرار می­گیرد، بستگی دارد.