عنوان کتاب: تجارت الکترونیک، مزیت ها و موانع توسعه آن (دربازار کسب و کار)
نویسنده: زویا زیتونی
ویراستار: سیدفخرالدین طاهرزاده موسویان
بی شک، بهره گیری از فناوری اطلاعات یکی از حلقه‌های لازم برای افزایش کارایی تجاری در اقتصاد است. امروزه استفـاده از اینترنت و کسب و کـارهـای حاصل از این فنـاوری توسط شرکت‌ها، به وسیله‌ای برای کسب مزیت رقابتی در کسب و کارها تبدیل شده است. تحولات جدید قرن بیست و یکم و جهانی شدن بازار و به دنبال آن، بروز شیوه‌های جدید تجارت و بازاریابی که تحت تاثیر پیشرفت سریع و همه جانبه علم و فناوری به وجود آمده و بسیاری از اقتصاددانان، متخصصان و آینده نگران را بر این باور داشته که در سال‌های اخیر انقلابی شبیه انقلاب صنعتی به وقوع پیوسته است. این انقلاب، جهان را وارد عصر اطلاعات کرده و بسیاری از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حیات بشری را دستخوش تحولی عمیق ساخته و با بهرهگیری از فناوریهـای نوین، به سطـحی جدید و غیرقـابل تصـور از پویایی و تغییرپذیری دست یافته است.
معرفی کتاب:
کسب‌و‌کار با کسب‌و‌کار (B2B)
تجارت الکترونیکB2B، به نوعی از مبادله‌ی الکترونیکی گفته میشود که طرفین معامله در آن یک شرکت، بیزینس یا کسب‌و‌کار هستند، دادوستد میان شرکت‌های گوناگون با یکدیگر از نوع تجارت B2B است، به عنوان مثال هنگامی که قطعات مورد نیاز برای ساخت خودرو توسط یک کارخانه تولید و در اختیار سازندگان خودرو قرار می‌گیرد، یک معامله‌ی B2B رخ داده است، چون طرفین این تراکنش در نقش یک کارخانه هستند. این مدل به مدل بنگاه با بنگاه نیز معرف است. در این مدل هم فروشنده و هم خریدار، شرکت‌ها و بنگاه‌های کسب و کاری هستند. این مدل شامل تراکنش سیستم‌های اطلاعاتی بین سازمانی و تراکنش‌های بازار الکترونیک می‌باشد (حنیف زاده و رضایی، 2007). این مدل می‌تواند تمامی فعالیت‌های خرید و تدارکات، مدیریت تامین کنندگان، مدیریت موجودی، مدیریت کانال توزیع، فعالیت‌های فروش، مدیریت پرداخت و خدمات پشتیبانی را تحت پوشش قرار دهد. ارائه خدملت دولتی به بنگاه‌ها و یا ارائه مجموعه خدمات از یک بنگاه به دولت یا نهادهـای رسمی نیز در این طبقه قـرار میگیرید. (پایپارت و جاورسکی 2002) .
این دسته از تجارت الکترونیک شامل هم بازارهای الکترونیکی کسب و کار و هم پیوندهای مستقیم بازار بین کسب و کارها است. برای مثال، شرکت‌های زیادی وب سایت‌های کاتالوگ تجارت الکترونیکی مطمئن اینترنتی یا اکسترانتی را به مشتریان و تامین کنندگان کسب و کار خود ارائه می‌کنند. همچنین درگاه‌های تجارت الکترونیک کسب و کار با کسب و کار بسیار مهم هستند، زیرا بازارهای مبادله و حراجی برای کسب و کار را ایجاد می‌کنند.
کسب‌و‌کار با مشتری (B2C)
این توع دادوستد، همانطور که از نام آن نیز مشخص است، به هرنوع تراکنشی میان کسب‌و‌کار و مشتری گفته میشود، تقریبا بسیاری از تراکنش‌های روزمره‌ای که با آنها سروکار داردم از نوع تجارت B2C هستند، خرید از فروشگاه‌های اینترنتی مانند دیجی‌کالا دقیقا نوعی از دادوستد B2C به حساب می‌آید، در این معامله دیجی‌کالا در نقش Business و خریداران در طرف دیگر و در نقش Customer هستند.
در این مدل تجارت الکترونیک، در یک طرف سازمان واقع شده است و در طرف دیگر افراد یا همان مشتریان قرار دارند (حنیف زاده و رضایی، 2007). از این مـدل با عنوان ارائه مجموعه خدمات بازاریابی و ترخیص کالا و خدمت به-طور مستقیم برای مشتریان نیز یاد شده است (ماتلای، 2000). این مدل شامل تمام مبادلات و تراکنش هـا بین شرکت‌ها و مشتریان میشود (پایپارت، جاورسکی 2002). به عبارتی ساده تر به مجموعه تراکنش‌های خرده فروشی با خریداران انفرادی، B2C می‌گویند. ارائه خدمات دولتی به مشتریان و مصرف کنندگان نیز در این طبقه قرار می‌گیرد. در این شکل تجارت الکترونیک، کسب و کارها باید بازارهای الکترونیکی فعال را برای فروش محصولات و خدمات به مصرف کننده توسعه دهند. برای مثال، بسیاری از شرکت‌ها وب سایت‌های تجارت الکترونیکی را ارائه می‌کنند که در آنها فروشگاه‌های مجازی و کاتالوگ‌های چند رسانه‌ای، پردازش سفارش، سیستم پرداخت الکترونیکی مطمئن و پشتیبانی آن لاین مشتری دیده میشود (اُبرایان، ۱۳۸۷).
مشتری با کسب‌و‌کار (C2B)
در این نوع تجارت الکترونیک مشتری خدمات یا پروژه‌ای را در اختیار یک کسب‌و‌کار قرار می‌دهد، به عنوان مثال جلسات مناقصه را می‌توان در این نوع تجارت دسته‌بندی کرد، فرض کنید قصد دارید یک پروژه‌ی طراحی وبسایت را به صورت آنلاین انجام دهید، در چنین شرایطی این پروژه را اعلام کرده و شرکت‌های گوناگون برای انجام آن به شما پیشنهاد قیمت می‌دهند و شما با توجه به نیاز و بودجه‌ی خود یکی از این شرکت‌ها را برای انجام پروژه‌ی خود انتخاب می‌کنید، این فرایند را می‌توان نوعی از تجارت C2B دانست.
مشتری با مشتری (C2C)
این فرایند در حقیقت بین انجام یک فرایند تجاری که هر دو طرف آن مشتری یا مصرفکننده قرار دارد، اطلاق می‌گردد، مطمئنا شما با اپلیکیشن‌هایی مانند دیوار و شیپور آشنایی دارید، در این‌گونه برنامه‌ها هر دو طرف معامله افراد عادی (یا به عبارتی مشتریان) قرار دارند، دادوستد در این‌گونه اپلیکیشن‌ها دقیقا نمونه‌ای از تجارت الکترونیک C2C است.
در این مدل، در هر دو طرف – به عنوان خریدار و فروشنده – خـود افـراد، قرار می‌گیرند و شامل تمامی مبادلات بین مصرف-کنندگان است (پایپارت و جاورسکی، 2002).
مثلا فروش ماشین آلات، تبلیغات خدمات شخصی در اینترنت و فروش دانش و مهارت از مدل‌های تجارت الکترونیک مصرف کننده با مصرف کننده است. تبلیغات شخصی الکترونیکی محصولات یا خدمات برای خرید و فروش توسط مصرف کنندگان در سایت‌های روزنامه الکترونیکی، درگاه‌های تجارت الکترونیک مصرفکننده یا وب سایت‌های شخصی نیز یکی از شکل‌های مهم تجارت الکترونیکC2C است.
