عنوان کتاب: فیسبوک اولین چیزی نبود که من ساختم (زندگی نامه مارک زاکر برگ)
نویسنده: افشین علاف صالحی
کتاب فیسبوک اولین چیزی نبود که من ساختم (زندگی نامه مارک زاکر برگ) نوشته افشین علاف صالحی میباشد.در میان اسامی شناخته شده در عصر کنونی، مطمئناً می‌توان از مارک زاکربرگ به عنوان یک شخص تاثیرگذار نام برد. زاکربرگ اعجوبه برنامه‌نویسی و یکی از معروف‌ترین نام‌های دنیای تکنولوژی و ارتباطات است.
پشتکار، ریسک‌پذیری و خلاقیت این جوان او را به یکی از ثروتمندترین افراد حال حاضر جهان تبدیل کرده است. وی داستان‌های زیادی برای گفتن دارد. این کارآفرین و میلیاردر سرشناس آمریکایی با ۳۷ سال سن موسس شبکه اجتماعی فیس بوک است و یکی از ثروتمندترین مردان جهان به شمار می‌آید و شاید جوان‌ترین آنها است. این کتاب زندگی این ثروتمند بزرگ را بررسی می‌کند.
چکیده ای از کتاب:
شکوفایی فیسبوک
در سال 2005 میلادی، فیسبوک مبلغ قابل توجهی را از شرکت سرمایه گذار Accel Partners دریافت کرد. در واقع Accel حدود 7/12 میلیون دلار را در شبکه‌ای اجتماعی سرمایه‌گذاری کرد که در آن دوران تنها برای دانشجویان «آیوی لیگ» قابل دسترس بود.
طولی نکشید که شرکت تحت سرپرستی زاکربرگ دسترسی دانشجویان دیگر دانشگاه‌ها، دبیرستان‌ها و مدارس بین‌المللی را هم به فیسبوک فراهم نمود و با این ترفند، شمار کاربران سایت را در دسامبر سال 2005 میلادی به رقم 5/5 میلیون نفر رساند.
به ندرت این شبکه اجتماعی توجه شرکت‌هایی که تمایل داشتند از آن در بخش تبلیغات بهره بگیرند را به خود جلب نمود. زاکربرگ که نمی خواست ظرفیت های تبلیغاتی وبسایتش پر شود، پیشنهادات شرکت‌های مطرحی نظیر «یاهو» و MTV Networks را رد کرد و در مقابل تصمیم گرفت تمرکزش را روی توسعه سایت قرار دهد. در همین راستا او امکان دسترسی توسعه‌دهندگان به پروژه خود را فراهم نمود تا امکانات بیشتری را به آن اضافه نماید.
سختی‌ها و شایعات در رابطه با فیسبوک و زاکربرگ
شرکت، روندی رو به رشد را طی می‌کرد تا اینکه در سال 2006، با نخستین مانع بزرگش روبرو شد. خالقان Harvard Connection مدعی شدند که زاکربرگ ایده آنها را سرقت کرده و خواهان پرداخت غرامت از سوی او شدند.
زاکربرگ اصرار داشت که فیسبوک و Harvard Connection براساس دو ایده کاملاً متفاوت توسعه یافته‌اند، اما چندی بعد وکلا با بررسی اطلاعات رد و بدل شده میان او و دوستانش به رشته‌ای از پیامک‌ها دست پیدا کردند که در آنها زاکربرگ از هک کردن دیتابیس دانشگاه می‌گوید.
وکلا در ادامه اعلام کردند که وی احتمالاً به صورت عمدی مالکیت معنوی پلتفرم هم‌دانشگاهی‌هایش را نقض کرده و حتی اطلاعات خصوصی کاربران دیتابیس دانشگاه را در اختیار دوستانش قرار داده است.
وی بعدا به خاطر پیام‌های ارسالی‌اش عذرخواهی کرد و در مصاحبه‌ای که با نشریه «نیویورکر» انجام داد اظهار نمود: اگر قرار باشد سرویسی تاثیرگذار ساخته شود و مردم زیادی به آن اتکا کنند، در وهله نخست باید به مرحله بلوغ رسید، درست است؟ فکر می‌کنم بزرگ شده‌ام و چیزهای زیادی یاد گرفته‌ام.
هرچند که بعدها زاکربرگ با پرداخت 65 میلیون دلار به طرف شاکی، دعوای حقوقی‌شان را حل و فصل کرد اما پرونده همچنان تا سال 2011 در جریان بود و Narendra و Winklevosses مدعی شدند که همکلاسی قدیمی‌شان آنها را گمراه کرده است.
در سال 2009 میلادی و همزمان با انتشار کتاب میلیاردرهای تصادفی به قلم «بن مزریچ»، زاکربرگ با چالش بزرگ دیگری روبرو شد. او مزریچ را متهم کرد که سرگذشتش را به درستی بازگو نکرده و از سناریوهای ساختگی، دیالوگ‌های تخیلی و کاراکترهای خیالی در کتابش استفاده نموده.
در هر حال، نویسنده کتاب حق امتیاز داستانش را به Aaron Sorkin نمایش نامه نویس واگذار کرد و در ادامه فیلمی به نام The Social Network یا شبکه اجتماعی از روی آن ساخته شد که هشت تن از عوامل آن هم نامزد دریافت آکادمی «آوارد» شدند.
زاکربرگ اما شدیداً روایت فیلم را مورد انتقاد قرار داد و بعدها به خبرنگار «نیویورکر» گفت که بسیاری از جزئیات آن غیرواقعی بوده اند. برای نمونه در آن گفته شده که زاکربرگ از سال 2003 با پریسیلا چن دانشجوی چینی-آمریکایی رشته پزشکی دانشگاه هاروارد ارتباط داشته است. البته بخش هایی از این فیلم نیز مورد توجهش قرار گرفته از جمله جزئیاتی که روی آنها تاکید شده. مثلا آنطور که خودش می‌گوید تک تک تیشرت‌هایی که شخصا می پوشد را بر تن کاراکتر اصلی فیلم دیده است.
زاکربرگ و فیسبوک با وجود تمامی این حاشیه سازی‌ها همچنان مسیر موفقیت را طی می‌کردند. کمی بعد، مجله «تایم» از وی به عنوان شخصیت سال 2010 یاد کرد و «فوریس» نیز جایگاه سی و پنجم را در فهرست چهارصد‌گانه ثروتمندترین‌های خود به وی اختصاص داد که با این حساب، او با ثروت حدودی 9/6 میلیارد دلار حتی استیو جابز مدیرعامل وقت اپل را هم پشت سر می‌گذاشت.
بیل گیتس و فیسبوک
در سال ۲۰۰۷ اتفاق مهمی در فیسبوک رخ داد. «مایکروسافت» 6/1 درصد از سهام فیسبوک را به مبلغ ۲۴۰ میلیون دلار از آن خود کرد. تحلیلگران می‌گفتند ارزش کل فیسبوک در این زمان به ۱۵ میلیارد دلار رسیده است. پس‌ازاین معامله، «بیل گیتس» حساب کاربری خود را در فیسبوک باز کرد. او عادت داشت هرروز چندین ساعت از وقت خود را در فیسبوک بگذراند.
با مردم سراسر دنیا در ارتباط باشد، ولی بعد از مدتی به علت اینکه تعداد مردمی که می‌خواستند با او گفتگو کنند خیلی زیاد بود، حساب کاربری خود را بست. توان فیزیکی و بدنی او اجازه نمی‌داد با همه‌ی مردم چت کند. گیتس کمپین بزرگی برای فیسبوک در سراسر جهان به راه انداخت که برای مایکروسافت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود و بزرگترین توافق تبلیغاتی با شبکه‌های اجتماعی تا سال ۲۰۱۱ به حساب می‌آمد.
هری لوییس، زاکربرگ و گیتس
زاکربرگ به عنوان یک کارآفرین الهام بخش درصدد بود فصل مشترک نیاز آن روز جوانان و تکنولوژی را ببیند. او و بسیاری از دانشجویان در آن سال‌ها دائما بین دو ساختمان کامپیوتر و روانشناسی در رفت و آمد بودند و روی موضوع شبکه‌های اجتماعی کار می‌کردند. اما زاکربرگ کسی بود که توانست با پشتکارش در این زمینه موفق شود. در ماه مه امسال، زاکربرگ به هاروارد آمد تا مدرک افتخاری بگیرد و برای فارغ التحصیلان سخنرانی کند. زاکربرگ در سخنرانی خود گفت: «اولین پایه‌های ذهنیت من در هاروارد کلاس علم کامپیوتر ۱۲۱ با استاد هری لوییس بود. من برای سر وقت رسیدن به این کلاس همیشه عجله داشتم و حتی یک بار تی‌شرت خود را برعکس پوشیده و متوجه نشده بودم!»
اما لوییس در مورد دو دانشجوی سابق معروف خود که ترک تحصیل کردند و به سوپراستار کارآفرینان تبدیل شدند چه فکری می‌کند؟ لوییس می‌گوید: «مردم دوست دارند بشنوند که برای موفقیت دیگر به مدرک دانشگاهی نیاز ندارید». اما او با این نظر مردم مخالف است. با اینکه گیتس و زاکربرگ از دانشگاه ترک تحصیل کردند اما این افراد حاصل بهترین آموزش متوسطه بودند. هردو نفر آنها قبل از ورود به هاروارد، بسیار تحصیلکرده بودند.
گیتس در مدرسه لیکساید در سیاتل، و زاکربرگ در مدرسه شبانه روزی فیلیپ اکستر تحصیل می‌کردند و دوره هایی را هم در دانشکده هاروارد گذرانده بودند. لوییس به‌عنوان استاد هاروارد هنوز به پرورش استعداد‌های جوان می‌پردازد. او در اوایل امسال اعلام کرد که در جولای ۲۰۲۰ بازنشسته خواهد شد و تا آن زمان روی لیستی از کد بیسیک ها که دانشجویش بیل گیتس و همکلاسی او پل‌آلن نوشته‌اند کار خواهد کرد؛ چارچوبی که درس تاریخ تکنولوژی و شاید تاریخ بشر را تغییر داد.
راه های درآمد زاکربرگ در فیسبوک
در سال ۲۰۱۳ حجم معاملات در گردش فیسبوک 87/7 میلیارد دلار و ارزش خالص درآمد این شرکت به 5/1 میلیارد دلار می‌رسید. نرخ رشد این شرکت نیز طی سه سال شش برابر شده بود.
درآمد اصلی فیسبوک از تبلیغات متنی در صفحات شبکه‌های اجتماعی به دست می‌آید. تعداد روزافزون کاربران و زمانی که آنها در این وب‌سایت صرف می‌کنند، به درآمدهای حاصل از تبلیغات تبدیل شده است. ۸۵٪ درصد از جریان نقدی درآمد شرکت در سال گذشته از طریق تبلیغات متنی به دست آمده است. مابقی درآمد فیسبوک هم به واسطه خرید و فروش مجازی از طریق این وب‌سایت تأمین می‌شود.
خرید اینستاگرام، آکیولس ریفت و واتساپ
مارک زاکربرگ یک استراتژیست بزرگ است که شرکت‌های مستقل را خریداری می‌کند تا زیر چتر فیسبوک به فعالیت‌های خود ادامه دهند. در آوریل سال ۲۰۱۲ او «اینستاگرام» را که بزرگترین برنامه اشتراک‌گذاری عکس‌های تلفن‌همراه است، خریداری کرد. اینستاگرام در آغاز یک اپلیکیشن iOS بود که توسط «مایک کریگر» و «کوین سیستروم» برنامه‌نویسی شده بود. در حال حاضر این برنامه برای سیستم عامل اندروید نیز در دسترس است.
در ماه مارس سال ۲۰۱۴ او اقدام به خرید شرکت «آکیولس ریفت» و امتیاز هدست واقعیت مجازی کرد. این شرکت توسط «پالمر فریمن لاکی» رهبری می‌شد و زاکربرگ برای خرید آن ۲۰۰ میلیون پول نقد پرداخت و 1/23 میلیون دلار از سهام فیسبوک را واگذار کرد. درصورتی‌که این شرکت در آینده نقطه عطفی داشته باشد، فیسبوک ۳۰۰ میلیون دلار دیگر نیز پرداخت خواهد کرد.
در اکتبر ۲۰۱۴، مارک زاکربرگ پروژه «واتساپ» را به مبلغ ۲۲ میلیارد دلار خریداری کرد که4/59 میلیارد دلار آن نقد و مابقی از سهام فیسبوک پرداخت شد. واتساپ یک اپلیکیشن مسنجر پیام‌رسان است که در سال ۲۰۰۹ توسط «یان کوم» و «برایان اکتون» راه اندازی شده است.
فعالیت‌های بشردوستانه زاکربرگ
از اولین سال‌هایی که مارک زاکربرگ در مسیر ثروت قدم گذاشت، میلیون‌ها دلار صرف اقدامات بشردوستانه کرد. در سپتامبر سال ۲۰۱۰ او صد میلیون دلار برای حمایت از مدارس دولتی نیوجرسی اهدا کرد و در دسامبر همان سال تعهدنامه «نیکوکاری» را امضا کرد که تضمین می‌کرد ۵۰ درصد ثروت خود را در طول دوران زندگی‌اش به خیریه اهدا می‌کند. پس از به دنیا آمدن دخترش، او و همسرش ۹۹ درصد سهام فیسبوک خود را به بهبود پتانسیل‌های انسانی، برابری و توسعه جهانی اختصاص دادند.
گفتنی است «بیل گیتس»، «وارن بافت» و «جرح لوکاس» از دیگر اشخاصی هستند که این تعهدنامه را امضا نموده‌اند. زاکربرگ حتی بعد از امضای این سند، از دیگر کارآفرینان جوان و ثروتمند دعوت کرد که به او ملحق شوند.
سخنرانی زاکربرگ در دانشگاه هاروارد
زاکربرگ که روزگاری به‌خاطر توسعه فیسبوک مجبور به ترک تحصیل شد، بعد از موفقیت بزرگش آمده بود که مدال افتخاردانشگاه هاروارد را دریافت کند. در این سخنرانی گفت: اجازه بدین یک راز بهتون بگم! هیچ کسی موفق نیست وقتی کاری را شروع می‌کند، ایده‌ها به طور کامل شکل نمی‌گیرند، آنها فقط وقتی که به روی آنها کار شود آشکار و هویدا می‌شوند، شما فقط باید شروع کنید.
همینطور اینچنین گفت: ما چطور می‌توانیم این هدف را پیدا کنیم؟ زاکربرگ در سخنرانی‌اش سه راه را توصیه کرد «پذیرفتن پروژه‌های بزرگ با مفهوم». به بیان زاکربرگ، این پروژه‌ها شامل تغییرات آب‌وهوا، درمان بیماری‌ها و بهبود آموزش و شناخت بود. «تعریف جدیدی از برابری و مساوات، که به هرکسی این حق و آزادی را بدهد که بتواند رویا و هدفش را دنبال کند.» در این بخش پیشنهاد زاکربرگ پیگیری ایده‌هایی نظیر درآمد پایه‌ای جهانی بود و دیگر اینکه «ساخت و توسعه جامعه».
مارک زاکربرگ در مورد نظام آموزش هم صحبت کرد و گفت:
«بگذارید روراست باشم یک مشکل بزرگ در سیستم آموزش وجود دارد، من دانشگاه را ترک کردم و حالا یک میلیاردر هستم! اما میلیون‌ها دانشجو نمی‌توانند خرج تحصیل خودشان را بدهند چه برسد به راه‌اندازی یک بیزینس.»
او درباره توانمندسازی کارآفرینان و تعادل درآمدی گفت:
«تلاش‌ها برای افزایش آزادی با شکست روبرو شده و شکاف طبقاتی به حداکثر خود رسیده است، وقتی شما آزادی در ایده نداشته باشید امکان کارآفرینی بسیار سخت می‌شود و همه بازنده این مسیر خواهند بود.»
مارک زاکربرگ در مورد اتوماتیک شدن فرایندهای انسانی هم صحبت کرد:
«ده‌ها میلیون شغل به خاطر فناوری مانند خودرو های خودران در حال از بین رفتن هستند اما ما پتانسیل ایجاد تعداد بسیار بیشتری شغل را داریم.»
چند وقت است که شایعه کاندیداتوری او برای ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا بر سر زبان بود ولی خود او این موضوع را رد کرد اما شواهدی مانند این سخرانی و موضوعات مطرح شده در آن این شایعه را پررنگ‌تر می‌کرد. او در ادامه درباره موضوعی صحبت کرد که شایعه کاندید شدن او برای ریاست جمهوری را قوت بخشید:
«ما در حال حاضر، برای آزادی و شفافیت بیشتر در حال مبارزه هستیم، همچنین جامعه جهانی در برایر استبدادها، انزواطلبی و نژادپرستی قرار گرفته است. نیروهایی مانع تجارت آزاد و مهاجرت پذیری هستند. این جنگ بین ملت‌ها نیست بلکه نبردی بین اندیشه‌هاست.»
مارک زاکربرگ به فارغ‌التحصیلان هاروارد می‌گوید اگر هدفی جهانی دارید باید ۳ مرحله را طی کنید: اول دید وسیعی نسبت به موضوع داشته باشبد. دوم، پروژه‌های معنی دار و واضح برای یکدیگر تعریف کنید و سوم سعی در ایجاد ارتباط و بازتعریف ایده بر اساس آنها کنید.
من به اینجا آمده‌ام تا بگویم که داشتن هدف کافی نیست ما به دنبال جهانی هستیم که هر فرد بتواند با ایده شما، زندگی بهتری را تجربه کند. امروزه می‌توانیم با هوش مصنوعی روش درمان بیماری‌ها را کشف کنیم و به فقر پایان دهیم. پس چرا سراغ هوش مصنوعی نرویم؟ هر فردی فرصت برابری برای داشتن هدف دارد.
زاکربرگ همچنین گفت:
«نسل ما در تلاش برای برقراری ارتباطات است و این بزرگترین فرصت‌ها را برای ما به وجود می‌آورد. و این فرصت‌ها باید برابر برای همه افراد باشند. همه افراد کارآفرین نمی‌شوند و یا دست به پروژه‌ای عظیم نمی‌زنند. اما نکته مهم داشتن این فرصت برای همه است. همه حق داشتن هدف در زندگی را دارند.»
ایده‌ها، هاله‌های ذهنی هستند و تا زمانی که شروع به اجرا آنها نکنید واضح نمی‌شوند، من فقط می‌خواستم که مردم را به هم متصل کنم و اگر شروع به این کار نمی‌کردم هیچ وقت فیسبوک شکل نمی‌گرفت.
فیلم‌ها یک فرهنگ اشتباه جا انداختند که همه چیز از ایده‌ناب به وجود می‌آید و این ما را سرخورده می‌کتد اما ایده‌های خوب با انجام کارها به وجود می‌آیند بلاخره باید از یکجا شروع کرد.
در پایان سخرانی مارک زاکربرگ که از ادامه تحصیل در دانشگاه انصراف داده بود دکترای افتخاری خود را دریافت و از این پس او، «دکتر مارک زاکربرگ» است.
یک روز مارک زاکربرگ
جای تعجب ندارد که این مغز متفکر دنیای تکنولوژی برنامه ی روزانه ی فشرده و منظمی داشته باشد. در کل او دقایقی از روز خود را به ورزش، مسافرت های گاه و بیگاه و به سر بردن در کنار خانواده اختصاص می‌دهد. زاکربرگ سعی کرده که با حذف کردن چیزهای غیرضروری از زندگی خود و قرار دادن اهداف بلند پروازانه، زندگی کاملاً تولیدی و مقرون به صرفه ای داشته باشد.
یک روز از سبک زنگی مارک زاکربرگ راس ساعت ۸ صبح شروع می‌شود. او بلافاصله بعد از بازکردن چشمانش، فیسبوک، فیسبوک مسنجر و واتساپ را با تلفن همراهش چک می‌کند. او در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که هر روز این سه برنامه را به طور کامل چک و بررسی می‌کند و اگر کوچکترین ایرادی پیدا کند سریعاَ تمام تیم را احضار می‌کند.
بعد از اینکه برنامه‌هایش را چک کرد، نوبت ورزش است. در سبک زندگی مارک زاکربرگ ورزش نقش مهم و اساسی دارد. او در مصاحبه‌ای که به صورت زنده از صفحه شخصی
خودش در فیسبوک بخش شد گفت که هفته‌ای ۳بار حتما ورزش می‌کند. زاکربرگ در پیاده‌روی‌های روزانه‌اش گاهی سگ عجیبش را هم همراه خودش می‌برد. سگ او که Beast نام دارد در فیسبوک بیش از 5/1 میلیون نفر طرفدار دارد. زاکربرگ می‌گوید دیدن سگش در حال دویدن برای او و دیگران خنده‌دار است چون انگار یک چوب
گردگیری در خیابان می‌دود.
یک روز معمولی باشد یا غیرمعمولی، روز مارک زاکربرگ بدون صبحانه نمی‌شود. او بعد از ورزش و قبل از شروع کار صبحانه می‌خورد، اما خودش می‌گوید در مورد صبحانه‌اش حساسیت نشان نمی‌دهد و معمولا بدون برنامه‌ریزی و هر چه هوس داشته باشد را می‌خورد.
پریسیلا چان همسر مارک زاکربرگ
زاکربرگ در ساعات خارج از کار بر روی افزایش توانایی های ذهنی خود کار می‌کند. او در حال یادگیری زبان ماندرین چینی است و سعی می‌کند کتاب نیز بخواند تا جایی «پریسیلا چان» یک پزشک متخصص اطفال و یکی از مدیرعاملان شرکت Chan Zuckerberg Initiative است. چان با مدرک زیست شناسی از دانشگاه هاروارد فارغ التحصیل شد و به دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه کالیفرنیا رفت.
او بعد از اتمام دوره‌ی دستیاری‌اش در سال ۲۰۱۵، به عنوان پزشک متخصص اطفال در بیمارستان عمومی سانفرانسیسکو مشغول به کار شد، اما حالا دیگر به خاطر مدیریت امور روزانه‌ی شرکت Chan Zuckerberg Initiative در آنجا فعالیت ندارد. چان از پایه گذاران The Primary School هم هست، مدرسه‌ای خصوصی که به کودکان کم بضاعت منطقه‌ی «پالو آلتو»ی کالیفرنیا، خدمات درمانی و آموزشی رایگان ارائه می‌دهد.
چان و زاکربرگ در سال ۲۰۰۳ در صف دستشویی یکی از مهمانی‌های دانشجویان دانشگاه هاروارد با یکدیگر آشنا شدند.
زاکربرگ چگونه پول‌هایش را خرج می‌کند؟
یکی از دلایل شهرت زاکربرگ راندن خودرو معمولی و ارزان‌قیمت فولکس واگن است که ارزش این خودرو کم‌تر از ۳۰.۰۰۰ دلار است این در حالی است که لباس‌هایی که زاکربرگ می‌پوشد کم‌تر از ۲.۰۰۰ دلار قیمت ندارند.
در سال ۲۰۱۱ او توانست خانه‌ای به ارزش ۷میلیون دلار با متراژ ۵۰۰۰ فوت را خریداری کند و سال بعدش اقدام به خریداری مناطق اطراف خانه‌اش کرد. وی تقریباً ۳۰ میلیون دلار برای خریداری چهار خانه اطراف خانه خودش خرج کرد و تصمیم گرفت آنها را بازسازی کند.
او همچنین در سانفرانسیسکو چندین خانه دارد اولین خانه او در «سانفرانسیسکو» در سال ۲۰۱۳ خریداری شد که متراژ آن ۵۵۰۰ فوت است و یک میلیون دلار را صرف بازسازی این خانه کرد. این بازسازی‌ها شامل ایجاد گلخانه و بازسازی آشپزخانه است.
در سال ۲۰۱۴ زاکربرگ ۱۰۰ میلیون دلار برای خرید جزیره «کاوای» در اقیانوس آرام پرداخت، این جزیره یکی از متنوع‌ترین جزیره‌ها از نظر داشتن گیاهان دارویی است. زاکربرگ می‌گوید من و همسرم به خاطر این که بتوانیم از زیبایی طبیعی این جزیره حفاظت کنیم آن را خریداری کرده‌ایم.
با توجه به اطلاعاتی که خود زاکربرگ در صفحه فیسبوکش قرار داده است جزیره کاوای محل زندگی بز‌ها و لاک پشت‌ها است.
