کتاب چرا کسی با من نمی ماند

عنوان کتاب: چرا کسی با من نمی ماند

نویسنده: نیره افکاریان

 

کتاب چرا کسی با من نمی ماند نوشته نیره افکاریان میباشد.

این کتاب با موضوع دروغگویی در روابط زوجین، نکاتی آموزنده برای درمان این عادت بد را در اختیار متخصصان و علاقه‌مندان می‌گذارد.

خواندن این کتاب را به  متخصصان و علاقه‌مندان به روانشناسی پیشنهاد می‌کنیم.

 

چکیده ای از کتاب:

 

کمبود اعتماد به نفس

عدم اعتماد به نفس عبارت است از فقدان توانایی در ابراز توانمندی ها و لیاقت های فرد علیرغم دارا بودن آن توانایی ها تعریف نمود. عدم اعتماد به نفس در همه افراد می تواند دیده شود، برای مثال دختر زیبایی که علی رغم زیبا بودن در چشم دیگران باز هم خود را زیبا نمی داند. یا ورزشکاری که علیرغم توانمندی های جسمانی و فنی، خود را در مقابل حریف ضعیف می بیند. و یا دانشجویی که علیرغم تسلط بر مطالب درسی سر کلاس جرات پاسخ دادن به سوالات را ندارد. معمولاً کمبود اعتماد به نفس افراد در جنبه های بخصوص هر فرد است.

به طور مثال، آن ها که از لحاظ ظاهر اعتماد به نفس ندارند، زندگی اجتماعی برایشان بسیار دشوار خواهد شد. این افراد تصور خواهند کرد که در مجامع عمومی کسی به آنها توجه نمی کند و مجبور می شوند که از اول تا آخر مجلس در گوشه ای تنها بنشینند. در زندگی زناشویی،عدم اعتماد به نفس مشکلات فراوانی ایجاد می کند. ممکن است شخص در رابطه ای که می داند بسیار برای وی ناسالم است باقی بماند. با این تصور که قادر نیست این وضعیت را بهبود بخشد. یا با شخص دیگری وارد رابطه شود.

عدم اعتماد به نفس در زندگی شغلی اشخاص هم تاثیر منفی بگذارد. کمبود اعتماد به نفس منجر به فقدان انگیزه و علاقه در فرد برای پیشرفت خواهد شد. فرد فاقد اعتماد به نفس ممکن است از انجام همه کارها سر باز زند و بی هدف باشد فقط به این دلیل که تصور می کند که توانایی انجام کاری را ندارد. اما الان دیگر زمانش رسیده است که این رویه را تغییر داده و این را باور کنید که شما قادر به انجام هر کاری که می خواهید هستید.

بیشترین ویژگی های شخصیت ما از دوران کودکی شکل می گیرد. بنابراین از جمله عوامل شکل دهنده شخصیت ما بایدها و نبایدها، تایید و یا عدم تایید رفتارهای ما، تنبیه ها و تشویق ها، تحسین و تمجید، تعریف و تحقیر و… می باشد که توسط اطرافیان از جمله خانواده و والدین بر ما اعمال می گردد. بنابراین عدم اعتماد به نفس یا اعتماد به نفس کاذب ریشه در دوران کودکی و تربیت گذشته فرد دارد.

ترس پنهانی از عدم موفقیت، احساس گناه بعضي از افراد بابت هر موضوعي خودشان را سرزنش مي كنند و اين سرزنش هاي هميشگي قاتل اعتماد به نفس آن هاست. دليل دیگر شايع نداشتن اعتماد به نفس، انتظارات غير واقعي است. اگر از خودتان بيش از توانايي ها و فرصت هايي كه در اختيارتان است انتظار داشته باشيد بايد بگوييم با اين كار ضربه بزرگي به اعتماد به نفس تان مي زنيد.

پیامدهای عدم اعتماد به نفس بسیار است. شخصی که فاقد اعتماد به نفس می باشد در واقع قدرت ابراز وجود، توانایی احقاق حق، توانایی در ابراز علاقه و بیان احساسات و غیره را ندارد. در نتیجه احساس سر خوردگی، خود کم بینی و احساس پریشانی مینماید، که این همان افسردگی است.

در واقع یکی از عوامل اصلی و درجه یک اختلالات افسردگی، اضطراب، وسواس، و غیره که این درمانگر در طول دوران کاری در بیماران خود مشاهده نموده است عدم اعتماد به نفس میباشد. از دیگر پیامدهای عدم اعتماد به نفس عبارتند از:

۱- همواره خودشان را مورد انتقاد قرار مي دهند. وموقع صحبت كردن در چشمان فرد مقابل خود نگاه نمي كنند.

۲- در پذيرش تعريف و تمجيدها و تعارفاتي كه به آنان مي شود مشكل دارند.

۳- معمولا احساس مي كنند قرباني رفتار ديگران هستند.

4- احساس تنهايي مي كنند حتي زماني كه در يك جمع قرار دارند.

۵- احساس خلاء و پوچي مي كنند.

۶- احساس مي كنند با ديگران تفاوت دارند.

۷- احساس افسردگي، گناه و شرمساري دارند.

۸- نسبت به تواناييهاي خود عدم خودباوري.

۹- از موقعيت هاي نو و جديد مي هراسند.

۱۰- از شكست وموفقيت مي هراسند.

۱۱- مرتبا سعي در راضي نگاه داشتن ديگران دارند.

۱۲- عادت به پشت گوش انداختن كارها دارند.

۱۳- در مقابل انتقاد، اظهار نظر و سرزنش هاي ديگران (خواه واقعي، خواه واهي) بسيار آسيب پذير مي باشند.

۱۴- از ابراز عقايد و احساسات خود خودداري مي كنند زيرا از چگونگي واكنش ديگران هراس دارند.

۱۵- قادر به بيان خواسته ها و نيازهاي خويش نمي باشند.

۱۶- معمولا عصباني و پرخاش گر مي باشند.

۱۷- وابستگي هيجاني دارند: براي دستيابي به يك احساس خوشايند به دنياي خارج خود وابسته مي باشند.

شباهت های زیادی بین اعتماد به نفس و عدم اعتماد به نفس وجود دارد. یک فرد خجالتی هم می ترسد ابراز وجود کند و همین طور یک فردی که اعتماد به نفس ندارد هم از ابراز وجود دارد. با این حال تفاوت های این دو بسیار زیاد است. به طور کلی فردی که دارای عدم اعتماد به نفس می باشد حتی در انجام کارهایی که توان انجام آن را دارد هم می ترسد. بسیاری از افراد دارای اعتماد به نفس کاذب می باشند.

این افراد ادعای انجام هر کاری را می نمایند و هنگامی که شکست می خورند سعی می کنند باز آن را توجیه کنند. اگرچه اعتماد به نفس کاذب یک ویژگی منفی است ولی وضعیت افراد دارای این ویژگی بهتر از افرادی است که اعتماد به نفس ندارند. چون کسی که اعتماد به نفس ندارد حتی برای بهبود شرایط خود هم تلاش لازم را انجام نمی دهد. متاسفانه عدم اعتماد به نفس یکی از عوامل اصلی اختلالات عاطفی و رفتاری و روانی است. بسیاری از درمانگران از جمله روان پزشکان به دنبال رفع علایم بیماری می باشند و معمولا روانپزشکان دارو تجویز می نمایند تا علایم افسردگی و استرس و غیره را کاهش دهند. و متاسفانه فنون روانشناسی چون شناخت درمانی و رفتار درمانی و… نیز در درمان و یا بهبود حالات روانی و رفتاری فرد آنچنان موفق نبوده است.

از آنجایی که به نظر می رسد که ریشه بسیاری از اختلالات رفتاری و روانی ریشه در اعماق ذهن و یا ضمیر ناخودآگاه فرد دارد شاید در حال حاضر هیپنوتیزم درمانی به همراه روان درمانی قویترین روش برای بهبود و دیگر حالات روانی فرد باشد. با ابن روش به فرد کمک می شود تا بر روي نقاط ضعف خود تمركز نكنيد. هر انساني نقاط ضعف خاص خود را دارد.

* با حقوق فردي خود آشنا شده و از آنها پيروي كنيد.

* از تحقير و سرزنش خود دوري كرده و مثبت انديشي را فرا گيريد.

* خود را بر اساس يك سري استانداردهاي منطقي و دور از دسترس مورد قضاوت قرار ندهيد.

* ياد بگيريد كه شما يك انسان منحصر بفرد بوده و تنها خود شما مسئول تصميم گيري هاي زندگيتان مي باشيد.

* بياموزيد كه با پشتكار و سماجت قادر خواهيد بود به موفقيت دست يابيد.

عزت نفس زیر بنایی هست که طرز زندگی، رفتار، تصمیم گیری، شادکامی و رضایت افراد بر اساس آن ساخته می شود.

دنیای پیرامون ما بی ثبات و پر از چالش است و ما برای کنار آمدن با چالش های آن باید دنیای درونی خود را باثبات کنیم. یکی از روش های موثر، کار کردن بر سطح عزت نفس است.

عزت نفس مانند ستون شخصیت است و مانع فروریزی شخصیت ما در مقابل مشکلات زندگی می شود. هیچ چیز مهم تر از این نیست که ما انسان ها در باره خود چگونه می اندیشیم. داشتن عزت نفس در چهره، کلام و رفتار انسان ها نمایان است. به خاطر داشته باشید با شما آنگونه رفتار می شود که به دیگران می آموزید با شما رفتار کنند.

اعتماد به نفس عبارت است از داشتن مهارت، اطلاعات، عادت و رفتار مناسب در یک کار و مهارت خاص که باعث می شود نسبت به انجام آن کار احساس مفید بودن داشته باشیم و با خیال راحت آن کار را انجام دهیم.

اما عزت نفس یعنی قبول داشتن خودمان به اندازه کافی و ایمان به توانایی های خود در همه زمینه ها و حیطه های در زندگی به همراه احترام به توانایی و حضور دیگران در کنارمان. عزت نفس به صورت کلی در همه زمینه ها تاثیرگذار است اما اعتماد به نفس می تواند فقط در یک یا چند حیطه وجود داشته باشد.

همچنین عزت نفس هرچه بیشتر شود بهتر است و هیچگاه زیاد بودن آن به ما آسیبی وارد نمی کند اما اعتماد به نفس می تواند گاهی کاذب باشد و زیاد بودن بیش از حد آن به شکل غرور یا موارد مشابه آسیب زننده است. نبود عزت نفس می تواند بر اعتماد به نفس ما اثر مستقیم بگذارد و بودن عزت نفس به ما این امکان را می دهد که بتوانیم در انجام کار مورد نظر، اعتماد به نفس کافی را به دست آوریم.

ضمناً تأثیر عزت نفس بر اعتماد به نفس بسیار بیشتر از تاثیر اعتماد به نفس بر عزت نفس است. به طوری که در اغلب موارد، اعتماد به نفس بدون عزت نفس در ما وجود دارد و تا سالیان دراز هم نمی تواند عزت نفس را در ما به وجود آورد. تمام ارزش ها و باورهای ما زمانی به وجود آمده اند که اولین تجارب زندگی اجتماعی را در دوران کودکی از والدین یاد گرفته ایم. گاهی والدین به اشتباه به بعضی مسایل برچسب های اخلاقی می زنند. مثلا پدر حوصله شلوغی نداشته و میخواسته خانه ساکت باشد به این ترتیب به شما فهمانده شده که «سرو صدا کردن کار بدی است».

هچنین ممکن است والدین در متمایز کردن رفتارفرد از کل شخصیت فرد سهل انگاری کرده باشند. مثلا به جای اینکه درباره خطرات رد شدن از خیابان بگویند، وقتی کودک به سمت خیابان دویده گفته باشند «چه دختر بدی هستی».

والدین از کلمات منع کننده (بکن، نکن) زیاد استفاده کرده باشند و کودک هم آنقدر از بکن نکن های آنها تبعیت کرده که ناتوانی اش را باور کرده است. این حرکات منع کننده، اصولا با عصبانیت و طرد کودک همراه بوده و ثبات هم نداشته اند. مثلا وقتی والدین حوصله داشتند مجاز بوده و وقتی حوصله نداشتند غیرمجاز بوده است.

در خانه و مدرسه با زورگویی مواجه شده ای مثلا با تو بد رفتاری احساسی (تحقیر و مسخره کردن) یا فیزیکی (تنبیه) شده است و در برآورده کردن انتظارات والدین و هم سن و سال هایت موفق نبوده ای. کودک شنونده دائمی استرس و نگرانی دیگران بوده است. مثلا مادر دائم برایش آه و ناله می کرده و از غم و غصه هایش می گفته.

احساسات و حرف های خوب و مثبت مانند تحسین و تشویق و مهربانی در زندگی فرد وجود نداشته و این کمبود باعث احساس حقارت در وی شده است.

فرد در کودکی با خواهر یا برادرش فرق داشته و نسبت به آنها کمتر مورد توجه والدین بوده و آنها بین فرد و خواهر یا برادرش فرق می گذاشتند.

اعتماد به نفس هیچ ربطی به پر مدعا بودن یا تصور اینکه از دیگران برتر یا بهتر هستید، ندارد.

اگر زمانی احساسات زیر را در خود تجربه کردید نشانه وجود عزت نفس نیست بلکه برداشت های اشتباه از عزت نفس اند که برعکس می توانند نشانه های کمبود عزت نفس در شما باشند:

در موقعیتی خود را از همه سر تر بدانید و مکرر از خود، موقعیت، درستی رفتارو شخصیتتان پیش دیگران تعریف کنید. مکرر خود را به رخ این و آن بکشید و کمبود های دیگران را به ایشان یادآوری کنید. فکر کنید در مدرسه، خانه، محل کار و بین دوستانتان از همه برترید و در نتیجه دیگران را اذیت کنید،غر بزنید و باج خواهی کنید تا دیگران برایتان کاری کنند و تو را در نظر بگیرند.

عزت نفس یعنی :

 من به توانایی خود در اندیشیدن اعتماد دارم، هر فکرم را به رسمیت می شناسم و می توانم به افکارم اعتماد کنم.

می توانم با چالش های اولیه زندگی ام کنار بیایم.

می توانم در برابر مشکلاتم بایستم و از همه توانم برای رفعشان استفاده کنم.

 حق دارم موفق و شاد زندگی کنم.

جدا از دستاوردهایم، ارزشمندم و شایسته بهترین نوع زندگی هستم.

 حق ابراز نیازها و خواسته هایم را دارم.

می توانم از ثمرات تلاش های خود بهره مند شوم.

اخلاق

اخلاق در همه ابعاد زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان تأثیر دارد و عامل اساسی برانگیختن احترام دیگران و نفوذ کلام فرد می باشد. انسان اگر قصد یافتن اخلاق حسنه را دارد، می بایست از خدا یاری بطلبد تا بتواند در این مسیر گام بردارد و با مشکلات بسازد و زود ملول نگردد؛ چون اخلاقی رفتار نمودن همیشه کار آسانی نیست و بسا مشکل ها که در این راه وجود دارد.

نقش اخلاق در زندگی زناشویی از نکات پراهمیت است که بسیاری از کارشناسان مسایل خانواده را به خود مشغول نموده است. بدیهی است که رعایت موازین اخلاقی زندگی را گلستان می کند و غیر اخلاقی عمل نمودن، بهشت زندگی را به خاکستر تبدیل می کند. پاس حرمت عشق از مجرای اخلاق صورت می پذیرد و اختلافات پیچیده ی زندگی به واسطه ی آن ریشه کن می شود. بسیاری از زندگی هایی که به لبه پرتگاه می رسند و دچار بحران می شوند با اخلاق به حالت طبیعی باز می گردند. در بسیاری از خانواده ها به واسطه اخلاق از خیانت همسران به همدیگر جلوگیری شده است.

رفتار و گفتار صحیح که از خلاق سرچشمه گرفته باشد، محبت همسر و فرزند را جلب می کند و این بزرگ ترین پشتوانه ی زندگی است. تجربه نشان داده که زندگی با رعایت قوانین خشک و بی روح لطافت ندارد، فقط ممکن است به مسیرش ادامه دهد ؛ اما با اخلاق نشاط می یابد و با حرارت ادامه می یابد. محبت بین همسران جعل حقیقی است. یک پیوند عاطفی عمیق است که بین زن و شوهر وجود دارد و جای دیگر نمی توان آن را یافت.

جعل یا قرارداد بر دو قسم است؛ حقیقی و اعتباری. برای نمونه جعل حقیقی می توان به عمل بینایی توسط چشم اشاره نمود. خدا قوه بینایی را در چشم انسان قرار داده است و اگر چشم انسان آسیب ببیند و قدرت بینایی اش را از دست بدهد، سایر اعضای بدن نمی توانند کار چشم را انجام دهند. این نوع از قراردادها قابل تغییر نیست و نمی توان برای نمونه از گوش خواست که کار چشم را انجام دهد. نمونه قرارداد اعتباری خیابان دو طرفه است. خیابان دوطرفه یک قرارداد است که برای خیابانهای بزرگ وضع شده می شود، تغییر این نوع از قراردادها به سادگی صورت می پذیرد؛ مانند خیابان دوطرفه که اگر وضع این قانون مشکل ساز شود یک طرفه اش می کنند.

محبت و مودت در خانواده از نعمت های بزرگ الهی است که اگر مقدس شمرده شود، زندگی آرامش بخشی در سایه آن به وقوع می پیوندد. اما اگر این نعمت سترگ پاس داشته نشود و با اخلاق و گذشت از آن نگهداری نشود، سرمایه ای است که آرام آرام از آن کاسته می شود تا جایی که از بین می رود. اگر همسرانی را مشاهده می کنیم که با گذشت سالیان زیاد از آغاز زندگی مشترکشان هنوز به هم عشق می ورزند و دلسوز همدیگرند به این دلیل است که با بهره گیری از اخلاق نیک این هدیه الهی را تضییع ننموده اند و اگر می بینیم در برخی از خانواده ها عشق جای خود را به نفرت سپرده به این جهت است که با بی اخلاقی، گوهر عشق در بین آنان بی حرمت شده است.

ریشه بسیاری از مشکلات خانوادگی را باید در صفات زشت اخلاقی جستجو کرد. دانشمندان علم اخلاق برخی از ویژگی های اخلاقی انسان ها را بیماری های روحی می دانند که برای کسب کمال باید به مداوای آنهاپرداخت. این ویژگی ها آرامش را از خود فرد و اطرافیان وی سلب می کند. به عنوان نمونه، یکی از برجسته ترین آنها مسئله آشوب بر انگیزتر، تعصب داشتن به خویشتن است. خود برتر بینی از ویژگی هایی است که توصیه شده اشخاص از آن بپرهیزند و مراقب باشند که به دام آن نیفتند. فردی که این صفت را دارد بی آنکه متوجه باشد حوادث را به گونه ای تفسیر می کند که خود در موقعیت مطلوب قرار گیرد و بتوانند در جهت تأمین منافع خود به خواسته هایش برسد. این تعصب بر طرز تلقی اشخاص اثر می گذارد و آنها را به این باور سوق می دهد که در چشم دیگران و نیز در چشم خود، انسانهای بهتر و مقبول تری هستند. در این موقعیت اگر به فرض مثال زن و شوهر دربارۀ اینکه چه کسی بهتر است و چه کسی از خود گذشتگی بیشتری نشان داده، صحبت کنند، وی دربارۀ نقش خود چنان صحبت می کند که گویی تمام امتیازهای عالم از اوست.

از اثرات منفی خودبرتر بینی وتعصب به خود در زندگی زناشویی این است که فاصلۀ درک میان زن و شوهر را افزایش می دهد. برای این افراد دیدن خود به شکلی که دیگران آنها را می بینند، کار به غایت دشواری است. به همین اندازه برای آنها فهمیدن اینکه چگونه ناخواسته و ندانسته، حقایق را به سود خود انتخاب و ارائه می دهند، دشوار است.

در زندگی هایی که زن یا مرد چنین ویژگی داشته باشند با تشدید اختلاف نظرها، طرز تلقی کسی که خودبرتر است از دیگری تغییر می کند و طرف مقابل را تهدیدی جدی تلقی می کند؛ چون او را چنان که خود یافته است و انتظار داشته دیگران هم بپذیرند، نپذیرفته اند. در این شرایط، یک اختلاف جزئی کافیست که به جنگی تمام عیار مبدل شود. او طرف مقابلش را با عباراتی نظیر « تو مخصوصاً با هر چه من بگویم مخالفت می کنی»، « تو که در این باره اطلاعی نداری» یا « خیلی نادان و احمق هستی » تحقیر می کند و متوجه نیست که برداشت خود او هم ممکن است به قدر همسرش اشتباه باشد. از ترکیب خود محوری و ناشکیبایی، مشکلاتی به وجود می آید که به سادگی منجر به منازعاتی می شود که به زندگی زناشویی آسیب می زند و به نظر می رسد، راه حلی برایش وجود ندارد.

برای درمان این صفت زشت در مرحله نخست باید به فردی که خود برتر بین است، آموخت که این صفت در او وجود دارد و باید بکوشد تعدیل کند. بسیاری از آنها چون خود را منطقی می دانند به فکر فرو می روند و اگر به شایستگی با آنها صحبت شود نتایج بسیار شگفتی حاصل می شود. فردی که قصد اصلاح صفات اخلاقی انسانها را دارد؛ باید مانند طبیبی دلسوز عمل کند نه منتقمی خشمگین. و از آنجا که همسران تأثیر زیادی بر همدیگر دارند اگر با مهربانی ضعف های همدیگر را بازگو کنند بهبود در رفتار همدیگر را شاهد خواهند بود.

معمولاً پس از گذشت مدت زمانی از شروع زندگی زناشویی اختلاف بین همسران آغاز می شود. از یک زاویه دید اختلافات زناشویی را می توان به طبیعی و غیرطبیعی تقسیم نمود. اختلافات طبیعی به ویژگی های فردی باز می گردد. سلیقه هر فرد، روحیات، شیوه تفکر، چیزهایی که دوست می دارد و یا متنفر است، می تواند عامل اختلاف با همسر باشد. این گروه از مشکلات زادگاه طبیعی دارد؛ چون هر فرد از مجموعه انسان ها ویژگی های منحصر به خود را داراست و با ازدواج نمی توان انتظار داشت به سرعت تغییر کند. برخورد منطقی همسران با این قبیل اختلافات می تواند مانع از بروز جدی آن در میدان زندگی باشد.

زادگاه برخی دیگر از مشکلات، غیرطبیعی است؛ مانند دروغ به همسر، خیانت، بی توجهی و عدم صدق. این موارد ربطی به ویژگی های طبیعی انسان ندارد و مانند دوست داشتن رنگ و یا غذای خاص نیست. این نوع از مشکلات از جنسی دیگر است و راه حل دیگری نیز طلب می کند. در این موارد می بایست به چند نکته توجه داشت. نخست اینکه به سادگی هرکس نمیتواند همسر خود را به خیانت متهم کند. اصل اول در هر زندگی اعتماد است. اگر مرد به همسرش می گوید امروز کارم بیشتر از دیروز طول کشید، همسرش نمی تواند بگوید تو دروغ می گویی و با دوستانت بیرون رفته بودی. ریشه اختلاف و جدایی بسیاری از خانواده ها به تردید و شک برمی گردد. زندگی که همراه با شک نسبت به همدیگر باشد نه تنها لذت بخش نیست بلکه عذاب آور است.

نکته دیگر که باید به آن توجه داشت این است که بین زن و شوهر حرمتی مقدس وجود دارد و این حرمت نباید شکسته شود. اگر فردی اطمینان یافت که همسرش به او دروغ گفته و یا صداقت نداشته است باید در مرحله اول از روش های اخلاقی بهره بگیرد و او را متوجه اشتباهش بنماید، البته بدون اینکه به حرمت بین آنان آسیبی برسد. برخی از همسران به محض اینکه خطایی از همسرشان دیدند، تمام بنیان خانواده را به هم می ریزند و آنچه در توان دارند برای رسوایی و مقابله با همسرشان به کار می گیرند. آنان اعتقاد دارند که اگر از همان ابتدا با قاطعیت برخورد کنند دیگر شاهد چنین برخوردهایی نخواهند بود. این اعتقاد نادرست است؛ چون برای تربیت و آگاهی هرکس باید از روش مناسب بهره گرفت و نباید به سیم آخر زد، از طرف دیگر حرمت بین زن و شوهر باید تا پایان عمر حفظ شود و اگر شکسته شود زیانهای جبران ناپذیری در بردارد.

آنگاه که انسان با چنین برخوردهایی از جانب همسرش رو به رو می شود، لازم است با روشی همراه با محبت به او بفهماند از کار او ناراحت و نگران است. افرادی که به دستورات اخلاقی توجه ندارند همه یکسان نیستند، بلکه هر کدام در جایگاه خاصی قرار دارند. بسیاری از آنها به جهت حفظ آرامش حاکم در خانه حاضرند از خطاهای خود دست بشویند و آن را تکرار نکنند. این گروه از انسانها وقتی با نگرانی همسر خود رو به رو می شوند و فهمیدند با تکرار رفتار ناشایست خود ممکن است از نعمت آسایش محروم شوند و احتمال دهند رفتار همسرشان با آنان تغییر کند، در رفتار خود تجدید نظر می کنند.

شـــــکـاکـی

می خواهیم از اختلالی سخن بگوییم که متاسفانه در کشور ما شایع است و در بسیاری موارد برای فرد مبتلا آشکار و شناخته شده نیست و حتی به دلیل فرهنگ جامعه ما بسیاری از اطرافیان، ویژگی های افراد مبتلا به آن را با غیرت مردانه، تعصب، حسادت زنانه و گاه با حمایت و مراقبت و دلسوزی اشتباه می گیرند و در نتیجه نسبت بدان سکوت می کنند و به جای درمان فرد بیمار یا دارای اختلال، خود را با استاندارد های بیمار او سازگار می کنند!

این اختلال، همان اختلال شخصیت بدگمان است که البته در اشکال حادتر و بیمار گونه تری هم ظاهر می شود. نوع حاد و بیمار گونه تر آن، به دلیل شدت و مخرب بودن نشانه ها زودتر شناسایی می شود و اغلب، کار بیمار به بستری شدن در بیمارستان می انجامد تا روال درمان انجام شود.

اما در حالت اختلالی آن، ما اغلب با افرادی روبرو هستیم که شک و تردید ناسالم نسبت به محیط و اطرافیان دارند و در واقع گمان می کنند همه افراد بد، ناسالم و مجرم اند مگر آن که خلاف آن ثابت شود! در حالی که انسان های سالم درست برعکس این نظر را دارند یعنی معتقدند کسی بد یا مجرم نیست مگر آن که خلاف آن اثبات شود. معمولا افراد بدگمان، نسبت به همه افراد، بی اعتماد و شکاک هستند و مسئولیت احساس بی اعتمادی خود را به عهده نمی گیرند و آن را به دیگران نسبت می دهند.

این ها اغلب تحریک پذیر، پرخاشگر و خشمگین اند و حالت متخاصم دارند. افراد متعصب و جزم اندیش، افرادی که مدارکی دال بر تخلف دیگران از قانون گردآوری می کنند، کسانی که به همسر خود بدون وجود دلایل و مدارک کافی سوء ظن مرضی دارند و اشخاص بدعنقی که اهل دعوا و مرافعه اند و… اغلب دچار اختلال شخصیت پارانوئید یا همان اختلال شخصیت بدگمان هستند.

این افراد مشغولیت دائم ذهنی و شکی اثبات نشده در مورد وفاداری یا قابل اعتماد بودن دوستان و اطرافیان دارند و از اعتماد کردن به دیگران اکراه داشته و حتی اگر کسی یک بار به آنها توهین کرده، آسیبی رسانده یا بی احترامی کرده باشد، هرگز او را نمی بخشند.

همچنین افراد با اختلال بدگمان، چنانچه با کوچک ترین نکته ای احساس کند به شخصیت یا اعتبارش لطمه وارد شده است (حتی اگر دیگران چنان معنایی را در آن نکته نیابند) شتابان واکنشی خشمگینانه نشان می دهد یا به ستیز می پردازد. معمولا تنش عضلانی، ناتوانی از آسوده بودن، نیاز به کاوش محیط برای یافتن سرنخ ها و… از ویژگی های این بیماران است.

حالت عاطفی آنان اغلب جدی است. برخی از پیش فرض های آنها در بحث و جدل هایشان ممکن است نادرست باشد اما در بسیاری موارد گفتاری منطقی و حتی گاه بسیار شیوا دارند. همچنین ویژگی بنیادین شخصیت پارانوئید یا بدگمان، میل نافذ و فراگیری برای تفسیر کردارهای دیگران به رفتاری است که گویا به قصد تحقیر یا تهدید بیمار انجام شده است.

این تمایل در آغاز بزرگسالی شروع شده و در زمینه های گوناگونی نمایان می شود. بنابر این دوستان چنین افرادی نباید در میان جمع با آنان شوخی کنند و بهتر است از ورود به دنیای شخصی ایشان به طور جدی خودداری کنند ولو این کار با نیت نیک و به قصد حل مشکلات و دشواری های زندگی آن ها باشد.

یک بار جرقه زدن بدبینی در ذهن این گونه افراد به آتش شعله وری می انجامد که بسیار بعید است تا پایان عمر آنها خاموشی گزیند. افراد دچار این اختلال، تقریباً همیشه منتظر آن هستند که دیگران به شیوه ای آنها را استثمار کرده یا به آنها زیان برسانند. آن ها در بسیاری از اوقات بدون هیچ توجیهی، در وفاداری یا راستی (صداقت) و امانتداری دوستان و همکاران خود تردید می کنند.

این افراد در زندگی زناشویی و جنسی خود نیز اغلب به نوعی حسادت بیمارگونه و مرضی دچار می شوند و بالاخره روزی این شک و بدگمانی بدون دلیل و مدرک خود را نسبت به وفاداری همسر شان بیان می کنند و از آن به بعد زندگی را برای همسر و خانواده خود تلخ و زهرآگین می کنند. بنابر این توصیه می شود چنانچه طی دوران آشنایی و نامزدی و حتی عقد همسر متوجه نوعی غیرت یا حسادت شدید یا بیمارگونه شدید، حتماً برای ارزیابی به متخصص مراجعه نمایید.

متاسفانه در زمان ازدواج، افرادی با برخی اختلالات دیگر شخصیتی جذب افراد دارای این اختلال می شوند، اما حتی این افراد هم به زودی متوجه می شوند که بدگمانی شریک زندگی آن ها غیر قابل تحمل است و احساسات مثبت آن ها به زودی با ترس و کابوس و تنفر جایگزین می شود.

متاسفانه بیماران دچار اختلال شخصیت پارانوئید، تا پایان عمر در کار و زندگی با دیگران مشکل دارند. مشکلات شغلی و زناشویی در این بیماران شایع است. این ها برای این که درمان شوند نیاز به مصرف دارو و روان درمانی بلند مدت دارند. هر چند که تقریبا به ندرت در صدد درمان بر می آیند و از این که آنها را مجبور به درمان کنند ناراحت و ناراضی می شوند. این اختلال در مردان بیش از زنان شایع است.

متاسفانه افراد دارای این اختلال بیشترین ضربه را به همسر و خانواده ی خود وارد می آورند بنابراین هنگام ازدواج طرفین باید با توجه به توضیحات داده شده نهایت دقت خود را در تشخیص این اختلال به عمل بیاورند و این اختلال را به حساب محبت و عشق، غیرت یا تعصب نگذارند. شاید به همین دلیل است که طلاق های ناشی از اختلال بدگمان یکی از طرفین، درصد بالایی از دلایل طلاق را تشکیل می دهد.